Top 10 nghệ sĩ gạo cội của Chèo Việt Nam
- 3,736 views
Chèo là loại hình nghệ thuật sân khấu cổ truyền Việt Nam. Chèo mang tính quần chúng và được coi là loại hình sân khấu của hội hè với đặc điểm sử dụng ngôn ngữ đa thanh, đa nghĩa kết hợp với cách nói ví von giàu tính tự sự, trữ tình. Chính vì vậy , những nghê sĩ chèo bên cạnh khả năng diễn xuất rất tốt, kỹ thuật múa, bước đi điêu luyện thì còn phải có giọng hát trong trẻo, khỏe mạnh và giàu tính truyền cảm. Có rất nhiều nghệ sĩ đã thành công với Chèo. Sau đây chúng ta cùng tìm hiểu 10 nghệ sĩ gạo cội ở lĩnh vực Chèo VIệt Nam nhé.
1
NSND Nguyễn Văn Thịnh (Trùm Thịnh)
Vở chèo Vu Quy với sự trình diễn của cụ Trùm Thịnh
Trùm Thịnh tên thật Nguyễn Văn Thịnh (1883 - 1973) là nghệ sĩ chèo Việt Nam. Ông là một trong những nghệ sĩ chèo tiêu biểu, có nhiều đóng góp trong việc phục hồi nghệ thuật chèo và xây dựng sân khấu chèo hiện đại.
Ông sinh năm 1883, quê ở Kim Động, Hưng Yên (theo Lý Khắc Cung thì là ở Ninh Giang, Hải Dương). Ông sinh ra trong một gia đình có nghề chèo, do đó mới 5 tuổi ông đã bắt đầu tham gia biểu diễn. Ông sớm phải bỏ quê, đi hát rạp Sán Nhiên Đài (sau là rạp Kim Lan) ở ngõ Sầm Công. Nhiều bài hát của ông được thu vào đĩa hát của hãng Pathé và Asia. Năm 16 tuổi, ông đoạt giải nhất trong cuộc thi hát chèo ở Làng Bưởi. Bởi tài năng của mình, ông sớm trở thành trùm một phường chèo thuộc chiếng chèo Đông, hoạt động tại Hải Dương. Ông có thể diễn được nhiều loại vai, từ kép chính như Từ Thức, Tất Chánh, Lưu Bình, Thúc Sinh.... kép lệch như Tuần Ty, Sở Khanh..., lão như Huyện Tể, ông Mãng, đồ Điếc, hề như thầy đồ, hương Câm... Ngoài giọng hát, ông còn là một tay trống chèo và kéo nhị tài ba.
2
NSND Trịnh Thị Lan (Cả Tam)
Một vở diễn của cụ Cả Tam
Cả Tam (1888 – 1971) là một nghệ nhân hát chèo. Bà là một trong những nghệ nhân có công khôi phục vốn chèo cổ đồng thời có đóng góp lớn cho việc hiện đại hoá chèo trong thế kỷ 20.
Bà nổi tiếng qua những vai chèo cổ như Trinh Nguyên, Đào Huế và cả những vai hiện đại như già Đa trong Tấm Cám, bà Mây trong Nông thôn tươi sáng (Trần Bảng). Bà có lối diễn giản dị và sắc sảo, thể hiện tài năng độc đáo trong nghệ thuật nói sử (lối nói cơ bản của hát chèo).
Trong số những học trò của Nghệ sĩ Nhân dân Cả Tam, người được đánh giá cao nhất là Nghệ sĩ ưu tú Phó Thị Kim Đức, học sinh lớp giáo sinh chèo, tức là lớp đào tạo giáo viên dạy chèo, đầu tiên sau năm 1954 được mở tại Trường Sân khấu - Điện ảnh Việt Nam. Tiếc là do hoàn cảnh, lúc đó con nhỏ nên Nghệ sĩ ưu tú Kim Đức đã xin về Đài tiếng nói Việt Nam công tác.
Nghệ sĩ Cả Tam mất năm 1971. Bà được nhận Huân chương Lao động năm 1968 và được truy tặng danh hiệu [[Nghệ sĩ Nhân dân năm 1984 (đợt 1).
3
NSND Nguyễn Thị Minh Lý
Tiếng hát NSND Nguyên Thị Minh Lý
Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Thị Minh Lý sinh năm 1907 và mất năm 1997 tại tỉnh Hải Hưng cũ, nay là Hải Dương là con gái của Nghệ sĩ Nhân dân Trùm Thịnh, tức Nguyễn Văn Thịnh. Bà cùng cha và Nghệ sĩ Nhân dân Cả Tam đã từng "đấu" vào đầu những năm 1960, một hình thức tranh luận, để sửa lại hầu hết các làn điệu chèo cổ cho phù hợp với trình độ thẩm âm thời hiện đại. Nghệ sĩ Nhân dân Minh Lý là đại diện xuất sắc nhất của trường phái chèo nhời, tức là trường phái đề cao tính trữ tình trong cách hát chèo.
4
NSND Trần Thị Dịu
Chèo Kiều với sự tham gia của NSND Dịu Hương
Dịu Hương (21 tháng 10 năm 1919 - 1994) tên thật Trần Thị Dịu, là cố nghệ sĩ chèo.
Bà sinh năm 1919 tại Bình Lục, Hà Nam, trong một gia đình có truyền thống hát chèo. Năm 1926, khi rạp Quảng Lạc ở Hà Nội mở một lớp tuyển trẻ em vào học Tuồng, bà được mẹ đưa lên thi. Bà trúng tuyển và theo học, nhưng do hoàn cảnh khó khăn nên phải vừa đi học vừa đi làm thuê cho nên sau 3 năm vẫn chưa diễn được vai nào trọn vẹn. Bà trở về quê sau đó.
Sau Cách mạng tháng 8, bà tham gia tản cư. Năm 1952, bà gia nhập Đoàn Văn công Nhân dân Trung ương, cùng tổ chèo với vợ chồng nghệ nhân Năm Ngũ, Năm Hảo... (sau còn có thêm Cả Tam). Ở đây bà còn tham gia giảng dạy hát chèo, hát dân ca cho nhiều nghệ sĩ như Thương Huyền, Song Kim, Mai Khanh... Năm 1955, bà biểu diễn tại Tiệp Khắc và được Huy hiệu Anh hùng Za-Nô-Xích. Sau đó bà còn biểu diễn ở Trung Quốc, Mông Cổ và nhiều nước khác.
Năm 1957, với sự giúp đỡ của Đoàn chèo Cổ Phong và Ban nghiên cứu chèo, bà đóng thành công trích đoạn Suý Vân giả dại trong Kim Nham. Ở đây bà đã có nhiều sáng tạo trong hát, múa, đạo cụ, ghi đậm dấu ấn. Hai trích đoạn Suý Vân giả dại và Thị Màu lên chùa mà bà đóng đã trở thành mấu mực với nhiều thế hệ diễn viên sau này
5
NSND Tào Mạt
Phim tài liệu về NSND Tào Mạt
Tào Mạt (23 tháng 11 năm 1930 - 13 tháng 4 năm 1993), nhà soạn kịch hiện đại Việt Nam.
Tào Mạt tên thật là Nguyễn Duy Thục, có lúc viết là Nguyễn Đăng Thục, sinh tại xã Hữu Bằng, huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây.
Ông để lại khoảng 20 kịch bản chủ yếu là chèo, ngoài ra còn sáng tác thơ chữ Hán. Tào Mạt được tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân và Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt 1 (năm 1996) văn nghệ thuật sân khấu.
Các kịch bản của Tào Mạt, đỉnh cao là bộ ba chèo Bài ca giữ nước toát lên tinh thần yêu nước, độc lập dân tộc truyền thống cũng như tính dân chủ, ý thức công dân hiện đại và tính nhân văn sâu sắc làm rung động lòng người. Về nghệ thuật, tác phẩm của ông kết hợp nhuần nhuyễn giữa phương pháp hiện thực với yếu tố dân gian. Trên cơ sở các làn điệu chèo truyền thống, ông đã sáng tạo ra những làn điệu mới để chuyển tải một cách hiện đại hơn nội dung tư tưởng. Bộ ba chèo Bài ca giữ nước được giới chuyên môn đánh giá là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của nghệ thuật chèo nói riêng và nghệ thuật sân khấu hiện đại Việt Nam nói chung; nhân vật Hề Hoạn với những lớp trò, lời thoại đặc sắc có thể sánh ngang với những nhân vật tiêu biểu của chèo truyền thống. Những đóng góp đó của Tào Mạt đã tạo nên một sức sống mới cho nghệ thuật chèo hiện đại Việt Nam.
Phù hợp với bạn
11-06-2025 Hồ Quân
08-06-2025 Phong Cao Đặng Đình
05-06-2025 Phương Linh
05-06-2025 Ngân Ngân