Bài văn phân tích nhân vật cô Hiền trong Một người Hà Nội - Mẫu số 10

Top 10 trong Top 10 bài văn hay và chi tiết nhất phân tích nhân vật cô Hiền trong tác phẩm Một người Hà Nội.

Nguyễn Khải sinh năm 1930 mất năm 2008, tên khai sinh là Nguyễn Mạnh Khải,  là nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam thời kỳ kháng chiến. Tác giả sống và lớn lên trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ nên những trải nghiệm thực tế trên chiến trường thể hiện khá rõ trong thơ ông. Trong tất cả các sáng tác của mình, Nguyễn Khải cũng viết nhiều tác phẩm về đề tài nông thôn trong xây dựng cuộc sống mới, chủ yếu ông quan tâm đến tính cách, tư tưởng, tinh thần của con người hiện đại trước bối cảnh biến đổi của thế giới cùng sự phức tạp của cuộc sống. Và một trong những tác phẩm đó, tiêu biểu nhất có thể kể đến truyện ngắn “Người Hà Nội”. Truyện ngắn “Người Hà Nội” xoay quanh nhân vật trung tâm là bà Hiền, người Hà Nội, được tác giả Nguyễn Khải ví như “hạt bụi vàng” của Hà Nội. Trong truyện ngắn này, tác giả Nguyễn Khải đã tìm thấy vẻ đẹp trong sâu thẳm tâm hồn, nhân cách của người con đất Việt qua những bước thăng trầm của đất nước, mà đặc biệt là trong những năm đất nước Việt Nam được giải phóng, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền bắc. Trong mối liên hệ với công cuộc xây dựng xã hội mới, bên cạnh những mặt tích cực cũng có những mặt trái và những hạn chế tiêu cực. Nhân vật bà Hiền được tác giả Nguyễn Khải xây dựng trong bối cảnh đầy biến động và biến đổi ấy, nhưng những tác động khách quan không ảnh hưởng đến thế giới nội tâm và tính cách của bà. Bà vẫn xuất hiện với nhiều phẩm chất đáng quý cùng những nét tính cách đặc trưng cho lối sống người dân Hà Nội.

Sau giải phóng, nước ta bắt đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội, phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, đảng và và nhà nước ủng hộ việc xóa bỏ giai cấp tư sản, xây dựng công hữu. Hưởng ứng tiếng gọi của Đảng, hòa mình vào cuộc sống mới, cả chế độ tư sản và giai cấp tư sản đều bị tẩy chay và tìm cách xóa bỏ mở đường cho chủ nghĩa xã hội. Và trong bầu không khí ấy, nơi bà Hiền, người Hà Nội, bắt đầu một công việc kinh doanh, một lối sống mới. Trong những năm đó, bà Hiền đã cạo răng và uốn tóc, mặc những bộ quần áo sặc sỡ, đen hoặc trắng. Còn trang sức thì biết dùng ngọc, bạch kim, kim cương. Vì vậy, trong mắt nhiều người, kể cả các nhà văn, cô Hiền có lối sống tư sản thực sự. Và chính cô cũng thừa nhận điều này: “Tao có bộ mặt tư sản, một cách sống tư sản….”.

Cảm nhận ban đầu, tuy không biết cô Hiền có phải tư sản thật hay không nhưng người đọc  cảm nhận được ở nhân vật này một cá tính khá mạnh mẽ, thậm chí dũng cảm hơn người khác. Vì khi đó, dù là tư sản nhưng người ta cũng có xu hướng che giấu đi bản chất thật của mình, vì nếu bị lộ có thể bị đuổi học, bị tịch thu tài sản. Nhưng cô Hiền không làm thế, cô sống theo con người, tính cách của  mình. Tuy sống như một con nhà tư sản, ai cũng nhìn thấy và đánh giá nhưng cô Hiền rất tự tin vào bản thân và cuộc sống trong sạch, ngay thẳng của mình. Cô cho rằng cuộc sống của mình là tự cung tự cấp, không bóc lột ai nên không thể gọi là  tư sản “…Tao có khuôn mặt tư sản, lối sống tư sản nhưng tao không lấy tiền của người khác thì làm sao trở thành tư sản?”

Qua lời nói của cô Hiền, ta có thể thấy cô là một người có lòng tự trọng rất cao, những lời đàm tiếu, nhìn nhận và đánh giá của người khác không phải vì bà không biết, mà ngược lại, bà tuy khá từng trải nhưng “cây ngay không sợ chết đứng”, cô Hiền vẫn mạnh mẽ sống với mọi người, không vì một tác động khách quan nào mà thay đổi hay bó buộc cuộc sống của mình. Cô cũng là người thức thời, thời thế thay đổi cô đều hiểu rõ, từ đó định hướng cho công việc và cuộc sống của mình. “Chế độ này không thích cá nhân làm giàu, chỉ cần họ đủ ăn, thiếu ăn một chút lại càng hay, thiếu ăn là vinh chứ không nhục, nên tao chỉ cần đủ ăn..” Ta thấy cô Hiền nhận thức được những giới hạn của xã hội trong thời kỳ đổi mới, một cách có ý thức, nhưng cô không chạy theo xu hướng, không chạy theo phong trào, cố tỏ ra nghèo khó để ra vẻ “công dân tốt của xã hội”.

Cô sống trước hết là vì mình, vì cuộc sống của cả gia đình, qvà cuộc sống ấy hoàn toàn tự chủ. Làm hoa giấy không thể giàu nhưng cũng đủ ăn, đủ nhàn, mà không lo sợ gì…  Cô Hiền là người tỉnh táo, nhạy cảm nhưng cũng rất thực tế, bộc trực. Cái bộc trực của cô còn thể hiện ở những lời bình luận của với nhà văn Nguyễn Khải: “Mày bắt nạt nạt vợ mày quá, không để nó tự quyết định bất cứ việc gì, vậy là hỏng,…”. Thông qua một câu nói này mà cô Hiền toát lên một tư tưởng dân chủ, lối sống của những con người hiện đại. Quan điểm cô cho rằng công việc gia đình ngoài chồng là trụ cột chính thì người vợ vẫn có quyền đóng góp trước những vấn đề của gia đình. Lời nói của cô thực sự là sự góp ý chân thành, một lời phê bình đối với sự gia trưởng của Nhân vật “tôi”. ” Người đàn bà không là nội tướng thì cái gia đình ấy cũng chẳng ra sao”.

Cô Hiền cũng là người đề cao những nguyên tắc, những chuẩn mực về đạo đức. Và sự coi trọng, đề cao đó của cô được thể hiện ra ngay trong cách dạy dỗ của cô với những đứa con. Khi chúng ngồi ăn cơm thì cô sửa cách ngồi, cách cầm bát cơm, cầm đũa, cách múc canh và cách nói chuyện trong khi ăn. Những truyền thống lâu đời của người Hà Nội, mặc dù cô Hiền không phải là người sống quá nguyên tắc, gia giáo nhưng cô cũng nghiêm khắc dạy dỗ, bởi đó là những nét đẹp văn hóa đồng thời là phép tắc, cách ứng xử cơ bản của con người, dạy để chúng biết tự trọng, biết ý thức về bản thân sau này trở thành người có ích cho xã hội.

Thông qua tình huống người con trai của cô xung phong đi lính, tính cách, con người của cô Hiền càng được bộc lộ rõ nét. Năm 1965, Đảng và nhà nước ta đã hết sức huy động sức người cũng như sức của để chi viện cho miền Nam ruột thịt trong khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước ở miền Nam đang diễn ra vô cùng căng thẳng. Trước tình hình đó, con trai cả của cô Hiền đã tự nguyện Nam tiến để đi chiến đấu, cô Hiền đã không chần chừ mà quyết định cho con đi ngay. Quyết tâm ấy không phải đến từ việc cô không thương con hay coi thường những người hy sinh nơi chiến trường, mà xuất phát từ tình cảm của một công dân, một người mẹ mẫu mực. Cô gửi con đi lính để nó biết nước, sống đàng hoàng và làm một công dân có ích: “Tao không khuyến khích cũng không ngăn cản, ngăn cản tức là bảo nó tìm con đường sống để các bạn nó phải chết, cũng là một cách giết nó”.

Không có tin tức gì về đứa con trai đầu, theo chí hướng của anh trai, con trai thứ hai của cô cũng xin nhập ngũ. Là một người mẹ, cô Hiền không khỏi buồn mà càng thương các con, càng muốn các con làm tròn bổn phận, trách nhiệm của mình. Cô cũng ý thức rằng đất nước cần có sự hy sinh và các thế hệ con trai của cô cũng đã quên mình phục vụ đất nước trong quân đội. Cô không ngăn cản chúng ra đi vì thật ích kỷ khi bảo các con phải tự tìm đường sống cho mình và phó thác mọi trách nhiệm, hy sinh cho bạn bè cùng thời.

Như vậy ta thấy nhân vật cô Hiền là người hiện đại, từng trải sâu sắc. Qua tác phẩm, tình huống bộc lộ những nét đáng quý của cô. Đó là một con người công chính, ngay thẳng, không sống giả dối để tư lợi; là một con người chuẩn mực của Hà Nội. Cô còn là một công dân có trách nhiệm, nhưng với tư cách là một người mẹ, cô rất thương con, biết cách dạy dỗ, nuôi dạy chứ không vì tình cảm cá nhân mà ngăn cản con cái để con trở thành những người vô trách nhiệm.