Làng Đúc đồng Ngũ Xã

Top 6 trong Top 10 làng nghề truyền thống lâu đời trên địa bàn Hà Nội.

Tham quan làng Ngũ Xã

Nghề đúc đồng truyền thống của Việt Nam đã có từ bao đời nay. Thời Vua Hùng dựng nước đã có các khí vật được đúc bằng đồng như mũi tên, ngọn giáo. Và trên các linh vật như trống đồng Đông Sơn, trống đồng Ngọc Lũ… được trạm trổ những đường nét hoa văn, các biểu tượng đặc trưng của dân tộc như chim hạc rất tinh xảo. Điều này minh chứng cho kỹ thuật đúc đồng của những người thợ Việt Nam sớm đạt đến nghệ thuật tài hoa.

Trong nhiều thế kỷ, vùng đất Ba Đình là nơi tập trung nhiều làng nghề truyền thống nổi tiếng của kinh thành Thăng Long, như nghề dệt lĩnh hoa Yên Thái, nghề làm giấy dó cũng ở Yên Thái, làng trồng hoa Ngọc Hà, Nghi Tàm và đặc biệt là nghề đúc đồng của làng Ngũ Xã. Khi kể đến các làng nghề đúc đồng nổi tiếng trên cả nước, không thể không nói đến làng đúc đồng Ngũ Xã.

Làng Ngũ Xã nằm bên hồ Trúc Bạch, thuộc thôn Ngũ Xã, tổng Thuận Thành, huyện Vĩnh Thuận, phía Tây thành Thăng Long. Khi chưa có đê Cổ Ngư (nay là đường Thanh Niên), hồ Trúc Bạch thông với Hồ Tây, tạo nên một vùng hồ nước mênh mông, bao bọc xung quanh làng Ngũ Xã, chỉ có con đường độc đạo dẫn vào làng. Chính vì vậy, có thể hình dung về địa thế làng Ngũ Xã như một bán đảo. Đây là điều kiện phù hợp để phát triển làng nghề, thuận lợi cả đường bộ lẫn đường thủy trong hoạt động vận chuyển nguyên vật liệu và trao đổi, mua bán sản phẩm.

Làng Ngũ Xã có lịch sử hình thành khá lâu đời, tính đến nay khoảng 500 năm. Tên Ngũ Xã của làng được gắn liền với lịch sử hình thành làng. Theo sử sách ghi chép lại, vào thời nhà Lê (1428 - 1527) triều đình tập hợp những thợ đúc đồng giỏi ở năm xã của huyện Siêu Loại (nay là Thuận Thành, Bắc Ninh) và huyện Văn Lâm, Hưng Yên, gồm các xã Đông Mai, Châu Mỹ, Lộng Thượng, Đào Viên và Điện Tiền về kinh thành lập Trường đúc tiền và đồ thờ cho triều đình, gọi là Tràng Ngũ Xã. Theo đó, người dân ở năm xã đã kéo về Thăng Long lập nghiệp, chọn vùng đất bên bờ hồ Trúc Bạch để an cư. Để ghi nhớ năm làng quê gốc của mình, người dân đã lấy tên làng là Ngũ Xã.