Top 10 bài văn hay phân tích sâu sắc giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Hai đứa trẻ

6 Bài phân tích số 5

Vote

0%

Thạch Lam là một cây bút nổi tiếng trong dòng văn học hiện thực Việt Nam. Những tác phẩm của ông luôn chứa đựng những tình cảm dịu dàng, lắng đọng, những lãng mạn, tinh tế của cuộc sống thường ngày. Ông kể những câu chuyện không phải chuyện, chủ yếu khai thác nội tâm nhạy cảm của nhân vật, để phản ánh nỗi lòng, tâm tư của mình vào trong câu chuyện, vừa dung dị, nhẹ nhàng, lại vô cùng thâm trầm, sâu sắc. Hai đứa trẻ là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách của Thạch Lam. Ông đã dựng lên một bức tranh của một phố huyện nghèo điển hình của Việt Nam và đặt vào trong đó những suy tư, suy ngẫm của mình cũng niềm cảm thương sâu sắc cho số kiếp của mỗi con người. Đó chính là điều tạo nên giá trị nhân đạo sâu sắc cho tác phẩm Hai đứa trẻ.

Giá trị nhân đạo là niềm cảm thông sâu sắc của tác giả dành cho những nhân vật trong tác phẩm của mình, là sự trân trọng những phẩm chất tốt đẹp trong tâm hồn con người đồng thời trân trọng, tin tưởng vào những ước mơ của những con người đó. Tác phẩm Hai đứa trẻ của Thạch Lam không chỉ bày tỏ quan điểm của cá nhân ông mà còn là niềm thương cảm sâu sắc của ông dành cho những kiếp người, những nhân vật trong tác phẩm. Chính vì vậy mà Hai đứa trẻ mang một giá trị nhân đạo hết sức sâu sắc. Nó được thể hiện trong niềm cảm thông, xót thương của Thạch Lam dành cho những kiếp người tàn trong phố huyện nghèo đói ấy, là sự phát hiện những phẩm chất cao đẹp của những con người lao động nghèo nơi đây, là sự trân trọng những khát vọng của những kiếp người lao động nghèo, đồng thời sâu kín trong đó là sự lên án một xã hội thực dân Pháp thuộc đang đày ải người dân Việt Nam.

Đọc Hai đứa trẻ, người ta thấy bao trùm lên cả câu chuyện là một cuộc sống với những kiếp người nghèo tới xơ xác, những kiếp đời tàn giữa một phố huyện đầy u tối, thê lương. Cái khung cảnh của phố huyện ấy cũng hiện ra ở một thời điểm mà ngày sắp tàn, sắp kết thúc, tuy đẹp đẽ nhưng lại chỉ là chút ánh nắng cuối ngày, chỉ kịp lóe rạng rồi biến vào trong đêm đen, giống như những con người ở đây với khát vọng của họ. Không gian hiện lên với sự huy hoàng, đẹp rực rỡ của hoàng hôn buông trải "Phương tây đỏ rực như lửa cháy và những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn", khung cảnh đẹp rực rỡ, lộng lẫy là thế nhưng nó chỉ là một cảnh ngày tàn, như "một hòn than sắp tàn" trong bếp lửa cháy, gợi ra trước mắt người đọc chúng ra là một nỗi buồn man mác.

Trên cái nền cảnh nhá nhem tối ấy, con người hiện lên cũng thật đơn sơ. Hình ảnh của một chị Tí cùng đứa con bày một gian hàng nước còm cõi, một bác Siêu với gánh phở trên vai, hai chị em Liên với cái gian hàng tạp hóa "nhỏ xíu", cụ Thi điên say rượu với tiếng cười khanh khách trong đêm, gia đình bác xẩm mù đang ngồi dưới nền đất, … Tất cả hòa quyện tạo nên một bức tranh trầm buồn cùng với không gian lặng lẽ, u tối của nơi phố huyện nghèo này. Ngòi bút chấm phá của Thạch Lam chỉ điểm vài nét trên bức tranh với gam màu đỏ đen hỗn độn ấy nhưng lại khiến cho chúng ta như thấy được cả một làng quê Việt Nam tiêu biểu cho xã hội ta dưới thời thực dân Pháp đô hộ. Và từ đấy, người ta thấy được nỗi thương cảm của Thạch Lam dành cho con người.

Đầu tiên khi đọc Hai đứa trẻ, người ta thấy được một nỗi xót thương sâu sắc vô cùng của Thạch Lam dành cho những kiếp người tàn nơi phố huyện nghèo này. Ông xót xa trước những cảnh đói nghèo xơ xác của nơi đây. Hình ảnh những đứa trẻ ấy hiện lên trên nền cái chợ tàn "chợ họp giữa phố đã vãn từ lâu. Người về hết và tiếng ồn ào cũng mất. trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía". Trên cái khung cảnh tàn tạ ấy, "những đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ cúi lom khom trên mặt đất đi lại tìm tòi. Chúng nhặt nhạnh thanh nứa, thanh tre hay bất cứ cái gì đó có thể dùng được của các người bán hàng để lại". Cuộc sống của những đứa trẻ đang tuổi đến trường, tuổi ăn tuổi chơi lại phải quanh quẩn trên cái đống rác rưởi của người ta để lại. Những kiếp sống của chúng rồi cũng sẽ lụi tàn như bố mẹ chúng, bởi cái đói cái nghèo đã cướp đi hết của chúng niềm vui, sự ngây thơ của con trẻ. Chúng quanh quẩn bên cái chợ tàn, "tìm tòi, nhặt nhạnh", gieo niềm hi vọng trên đống rác của người ta để lại. Thạch Lam đã tinh tế gieo vào lòng chúng ta một nỗi thương cảm sâu sắc dành cho những đứa trẻ nhỏ, cũng từ đó mà ta nhận ra được cái tình cảm thương mến mà ông dành cho chúng. Ông thương cảm đời của chúng mà xót xa trước cái nghèo mà chúng đang phải chịu đựng. Và chính ông đã hóa thân vào Liên đã mà chứng kiến mà "động lòng thương" cho những đứa trẻ ấy. Ông muốn mang tới cho chúng một chút gì đó, bù đắp cho chúng thế nhưng lại bất lực vô cùng khi "chính chị cũng chẳng có tiền để mà cho chúng".

Không chỉ cảm thương cho số phận của những đứa trẻ nhà nghèo ven cái chợ tàn, ông còn xót thương cho những mảnh đời còm cõi khác như mẹ con chị Tí chẳng hạn. Chị Tí là một kiếp người điển hình trong phố huyện ấy, một kiếp đời vất vả suốt năm tháng mà không thoát nổi cái đói nghèo, tăm tối. Chị Tí là hình ảnh của một thân cò, quanh năm lặn lội, tảo tần, sáng chị đi mò cua bắt tép, tối về lại bày biện cái quán hàng nước bé tí xíu để kiếm thêm. Cái quán nước của chị cũng còm cõi, nhỏ nhoi như chính chị, bởi tất cả đồ đạc của cái quán ấy, chị đều có thể mang, vác, đội, xách được. Cái quán ấy chỉ có vài bát nước chè xanh, vài điếu thuốc lào, khách có đến cũng chỉ là bác phu, chú lính lệ,…hay những con người cũng mang cái số kiếp như chị. Vất vả là thế nhưng cũng "chả kiếm được là bao", như cái câu nói chị trả lời cho Liên "ối chao, sớm muộn cũng có ăn thua gì!". Đó là tiếng thở dài ngao ngán cho một đời người bế tắc, mòn mỏi, quẩn quanh, đơn điệu. Và Thạch Lam đã cúi xuống kiếp người như chị Tí để mà thương cảm, mà xót thương cho số kiếp của chị. Bởi ông hiểu rằng, cuộc sống của chị cũng chỉ nhỏ bé, le lói như cái quầng sáng đèn ở cái chõng nước của chị mà thôi.

Rồi đến cảnh đời của bác Siêu, Thạch Lam cũng đã vô cùng xót xa khi nhìn thấy cuộc sống của bác. Cái gánh phở nhỏ bé trên đôi vai rong ruổi là một "thứ quà xa xỉ, nhiều tiền" mà không phải ai cũng có đủ tiền để mua. Chính vì thế, gánh hàng của bác luôn bị ế hàng. Thế nhưng, chiều nào cũng thế, gánh phở của bác cứ chiều tối lại xuất hiện, nhóm lửa, đến đêm lại gánh trở lại làng. Nhịp sống của bác cứ quẩn quanh cái bếp lửa ấy, đơn điệu, tẻ nhạt như chính cuộc đời của bác và Thạch Lam đã cảm thấy xót thương vô cùng cho những con người như bác. Ông hiểu rằng, mỗi lần nhóm lửa lên, bác Siêu nhóm tất cả niềm hi vọng của mình, thứ hi vọng về một ngày mai khác hơn, về một tương lai tốt đẹp hơn, để đến khi bếp lửa lụi tàn, bác lại trở về với cuộc sống tăm tối, mòn mỏi của chính mình.

Gia đình bác xẩm mù cũng vậy. Một người mù làm nghề hát rong, cả gia tài chỉ có "manh chiếu, cái thau sắt trắng", cùng với chiếc đàn mà phải gánh vác cả một gia đình. Cuộc sống của gia đình bác là những ngày tha phương cầu thực, lấy gầm cầu, vỉa hè làm nhà, còn đứa con chỉ có thể nghịch ngợm "nhặt rác trên nền đất bẩn". Kiếp sống của gia đình bác cũng tối tăm như thế, cũng nghèo đói như thế.

Rồi bà cụ Thi điên – một cụ già nghiện rượu và "bị điên". Cụ là biểu tượng cho một kiếp người đã đi gần hết cuộc đời mình trong cái kiếp đời tàn tạ, tăm tối đến thê lương ấy. Thạch Lam đã lưu lại hình ảnh trong lòng chúng ta về cụ Thi điên là "tiếng cười khanh khách nhỏ dần về phía làng". Tiếng cười ấy phải chăng là tiếng cười chua chát của một con người đã đi gần hết cái số kiếp tăm tối của chính mình? Và Thạch Lam đã thật đồng cảm với nỗi đau khổ ấy của một kiếp người, ông xót thương cho cụ, cho bác Siêu, bác xẩm mù, cho tất cả những con người nơi phố huyện tù túng này mà đặc biệt là chị em Liên.

Chị em Liên An vốn có cuộc sống dư dả trên Hà Nội nếu như thầy Liên không mất việc mà đẩy cả gia đình vào bế tắc. Cả gia đình phải tạm xa Hà Nội, trở về quê, chị em Liên An thì trông hàng tạp hóa giúp mẹ, mẹ của Liên thì phải đi làm hàng xáo. Cái gian hàng "tạp hóa bé xíu" của hai chị em đã khắc thành ấn tượng trong lòng người đọc về cái nghèo của nơi phố huyện này. Cái gian hàng ấy chỉ có vài bánh xà phòng, cút rượu, mấy quả sơn đen, .., mà bán suốt của "ngày phiên" lẫn ngày thường "mà bán cũng chẳng ăn thua gì". Cuộc sống của hai chị em Liên là chuỗi ngày sáng dọn ra tối dọn vào, đơn điệu, tẻ nhạt như chính cuộc đời của hai chị em. Những niềm vui con trẻ cũng chẳng còn thấy trên gương mặt non nớt của hai chị em Liên An nữa. Thạch Lam thương lắm, xót xa lắm trước cái cuộc sống nghèo đói, tăm tối này đã cướp đi cả những khoảng khắc còn trẻ của những đứa trẻ. Ông xót xa, ông đồng cảm với họ, với những kiếp đời tàn nơi phố huyện này.

Bằng những rung động mơ hồ, đầy tinh tế của mình, Thạch Lam đã vẽ lên bức tranh một phố huyện nghèo với những kiếp đời tàn, và đặt trong đó là niềm xót thương vô cùng của mình đối với những con người lao động nơi đây.

Không chỉ thương xót cho những thân phận, những kiếp đời tàn nơi phố huyện tăm tối này, Thạch Lam còn tinh tế khi nhận ra rằng, mặc dù sống trong đói nghèo, tàn tạ là thế, con người nơi đây vẫn có những phẩm chất tốt đẹp vô ngần của người lao động. Và Thạch Lam – một con người ở tầng lớp trên, tầng lớp tiểu tư sản, đã vô cùng sâu sắc phát hiện ra và trân trọng những phẩm chất đáng quý ấy ở những con người nghèo khổ kia.

Ông phát hiện thấy ở con người nơi phố huyện nghèo này, họ đói nghèo đấy, cuộc sống đơn điệu, tù túng, vô nghĩa đấy nhưng họ không hề buông thả mà luôn chịu thương, chịu khó, tần tảo sớm hôm để mong có được một cuộc sống tốt đẹp hơn, mặc dù công việc họ làm cũng chẳng giúp họ khá hơn là bao. Như một chị Tí, "ngày đi mò cua bắt tép, tối đến chị dọn cái hàng nước này", mà cái hàng nước bé xíu của chị cũng chả bán gì nhiều ngoài mấy chén nước chè và đôi điếu thuốc lào. Thu nhập của cái quán nước "chả kiếm được bao nhiêu", thế nhưng "chiều nào chị cũng dọn hàng, từ chập tối cho đến đêm", chẳng hôm nào bỏ ngỏ. Sự tần tảo của chị đã khiến cho Thạch Lam phải cảm động, ông thương chị, ông thấy được cái vẻ đẹp trong sự vất vả, tần tảo sớm hôm của chị. Cái sự tần tảo ấy của chị là phẩm chất tốt đẹp, đáng khâm phục của tất cả những người phụ nữ Việt Nam, cũng giống như vợ của Tú Xương tần tảo nuôi chồng, khiến ông phải cảm động mà thương xót:

"Quanh năm buôn bán ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồn
Lặn lội thân cò khi quãng vắng
Eo sèo mặt nước buổi đò đông"

Thạch Lam cũng phát hiện ra ở bác Siêu, bác xẩm mù hay chị em Liên cái phẩm chất cao quý ấy của người lao động. Đó là dù có thế nào, cuộc sống có bấp bênh, mệt mỏi ra sao, họ vẫn luôn luôn chăm chỉ, tần tảo, chịu thương chịu khó. Bác Siêu với "tiếng đòn gánh kĩu kịt nghe rõ rệt", chiều nào cũng gánh gánh phở ngồi chờ khách. Ngày nào bác cũng nhóm lửa, "thổi vào cái ống nứa con", để mùi phở thơm thoảng hết con phố huyện nghèo. Mặc dù hàng phở của bác là "một thứ quà xa xỉ, nhiều tiền" mà hiếm ai có thể mua được, thế nên luôn ế khách, nhưng bác vẫn hàng ngày chăm chỉ, gánh đôi gánh phở bán ở phố lúc chiều, đến đêm lại quẩy vào làng. Thế mới biết, người lao động chưa bao giờ thôi tần tảo, chưa bao giờ thôi hi vọng vào sự chăm chỉ sẽ giúp họ trải qua những đói nghèo, tăm tối của cuộc sống. Đó chính là những phẩm chất đẹp đẽ mà Thạch Lam đã vô cùng tinh tế khi phát hiện ra.

Rồi hai chị em Liên, hai chị em vốn mới chỉ là những đứa trẻ, thế nhưng đã thay mẹ gánh vác một phần gia đình. Với độ tuổi của An hay của Liên, chúng vốn phải được vui chơi, phải được tận hưởng quãng đời thơ ấu hạnh phúc, không phải lo lắng cơm áo gạo tiền, thế nhưng, sự nghèo đói đã khiến hai chị em phải trở thành những người lớn. Hai chị em trông coi "cái gian hàng tạp hóa bé xíu" để mẹ em có thể đi đong gạo, làm hàng xáo. Cái quán ấy "ngày phiên mà bán cũng chẳng ăn thua gì" nhưng chị em Liên vẫn luôn luôn đều đặn mở cửa đón khách tới tận đêm khuya, sau khi đoàn tàu cuối cùng rời đi mới đóng cửa. Tác giả đã rất tinh tế khi phát hiện ra cái tần tảo và chịu thương chịu khó của những con người lao động nơi đây dù rằng cuộc sống của họ nghèo đói, họ vẫn luôn cố gắng vươn lên, cố gắng mỗi ngày.

Không chỉ thế, Thạch Lam còn phát hiện ra rằng, tuy họ nghèo đói, khổ sở, vất vả là thế nhưng họ vẫn luôn có lòng trắc ẩn, lòng thương người, thương những con người cùng số phận với mình. Đó là khi Liên nhìn thấy những đứa trẻ nghèo nhặt rác ở khu chợ tàn, chị đã động lòng thương chúng, thương cho số phận của chúng, thương cho tuổi thơ bị chôn vùi trong sự đói nghèo mà đáng ra phải được sống vui tươi hơn của chúng. Mặc dù rằng tình thương ấy của chị cũng chỉ là một niềm thương cảm, bởi chính chị cũng đang rơi vào hoàn cảnh nghèo đói như chúng, chị cũng bất lực trước số phận "Liên trông thấy động lòng thương nhưng chính chị cũng không có tiền để mà cho chúng nó". Thạch Lam vẫn thế, ông vẫn rất tinh tế khi phát hiện được những gì nhỏ nhặt nhất trong từng câu chuyện đời thường, để phát hiện ra một niềm thương cảm nhỏ nhoi của Liên dành cho lũ trẻ. Như ở Liên, cuộc sống của chị cũng chẳng hơn gì những đứa trẻ kia, đáng ra, chị phải thương chính bản thân mình trước, nhưng chị vẫn thương, vẫn động lòng trắc ẩn trước những số phận giống mình. Đó là tấm lòng nhân đạo đáng quý của Liên hay cũng của chính Thạch Lam khi ông đã không chỉ phát hiện ra sự tần tảo sớm hôm của người lao động mà còn phát hiện ra tấm lòng cao quý, trắc ẩn của họ dành cho những số phận kém may mắn như mình.

Và hơn thế, giá trị nhân đạo của truyện ngắn Hai đứa trẻ còn được thể hiện ở chỗ Thạch Lam trân trọng vô cùng những ước mơ bé nhỏ, giản dị của những con người nơi đây về một tương lai tươi sáng hơn.

Tác giả trân trọng những hoài niệm của chị em Liên khi hai chị em hồi tưởng về cuộc sống ở phố thị trước kia "khi ở Hà Nội chị được thưởng thức những thức quà ngon, lạ - bấy giờ mẹ Liên còn nhiều tiền – được đi chơi bờ Hồ uống những cốc nước lạnh xanh đỏ". Hoài niệm ấy của Liên là sự khao khát được trở lại những ngày tháng còn sung túc, bởi "kỉ niệm còn nhớ lại không rõ rệt gì, chỉ là một vùng sáng rực và lấp lánh". Những hoài niệm ấy là một vùng kí ức, giờ đây trở thành khát vọng mà hai chị em Liên mong mỏi được trở về, nó thật tươi sáng và đẹp đẽ biết mấy. Thạch Lam trân trọng vô cùng cái mơ ước nhỏ bé ấy của hai chị em Liên, bởi ông hiểu, cái mơ ước ấy giờ đây quá xa vời, nhưng những niềm hi vọng thì không bao giờ lụi tàn cả.

Cái thế giới mà họ mơ tưởng đến nơi sáng rực ánh đèn và tiếng còi vang vọng, Thạch Lam trân trọng niềm khao khát về một thế giới khác, không còn u tối của những con người nơi đây. Và niềm khao khát ấy trở thành hiện thực khi chuyến tàu đêm cuối cùng băng qua con phố huyện nghèo đói, tối tăm này. Thạch Lam đã miêu tả đoàn tàu qua với tất cả sự trân trọng, tự hào, với những hình ảnh rực rỡ nhất "tiếng còi đã rít lên, và tàu rầm rộ đi tới. Liên dắt em đứng dậy để nhìn đoàn xe vụt qua, các toa đèn sáng trưng, chiếu ánh cả xuống đường. Liên chỉ thoáng trông thấy những toa hạng trên sang trọng lố nhố những người, đồng và kền lấp lánh, và các cửa kính sáng". Đoàn tàu chỉ vụt qua trong giây lát, thế nhưng nó lại để lại một thế giới mới, đầy ánh sáng và âm thanh rực rỡ, chói lọi, một thế giới khác lạ, tốt đẹp hơn. Thế giới ấy "khác hẳn cái vầng sáng ngọn đèn của chị Tí và ánh lửa của bác Siêu", âm thanh chan hòa, vang vọng khác với "tiếng trống thu không" đơn điệu, đều đều, đó là thế giới "Hà Nội xa xăm, Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo", nơi mà Thạch Lam muốn con người nơi đây hướng tới.

Câu chuyện khép lại, thế nhưng, đó đây, người ta vẫn cảm thấy nao lòng trước cuộc sống quá đỗi tăm tối, tù túng và vô ý nghĩa của con người lao động nơi phố huyện này. Vậy nên, chắc hẳn, miêu tả phố huyện nghèo điển hình thời Pháp thuộc cùng với những kiếp người tàn, Thạch Lam đã kín đáo lên án cái xã hội thực dân ấy đã không đảm bảo được quyền sống cho con người, bào mòn những kiếp người trong đói nghèo và u tối.

Hai đứa trẻ đã làm nổi bật lên giá trị nhân đạo sâu sắc mà Thạch Lam muốn gửi gắm. Đó không chỉ là tình cảm thương xót dành cho những số phận nghèo đói, cho những kiếp đời tàn mà còn là sự trân trọng những phẩm chất cao đẹp, những ước mơ nhỏ nhoi của họ về một tương lai khác tươi đẹp hơn ở phía trước.

Giá trị nhân đạo là một trong những phần quan trọng nhất làm nên một tác phẩm hay. Có lẽ bởi thế, Hai đứa trẻ đã trở thành một tác phẩm thành công bậc nhất trong nền văn học hiện thực Việt Nam. Nó không chỉ minh chứng cho tài năng miêu tả nội tâm bậc thầy của Thạch Lam, phô bày xã hội Việt Nam dưới thời Pháp thuộc mà còn bộc lộ những tình cảm trân trọng, yêu mến ông dành cho con người lao động.

7 Bài phân tích số 6

Vote

0%

Thạch Lam là một cây bút truyện ngắn tài hoa xuất sắc trong giai đoạn văn học 1930 -1945. Hai đứa trẻ là một truyện ngắn đặc sắc của Thạch Lam, vừa tiêu biểu cho bút pháp của nhà văn, vừa thể hiện giá trị tư tưởng sâu sắc và mới mẻ. Câu chuyện thấm đẫm cảm quan trữ tình, bởi vậy tinh thần nhân đạo hiện hữu rất rõ rệt.

Tác phẩm Hai đứa trẻ in trong tập Nắng trong vườn, xuất bản năm 1938. Truyện nhưng không có chuyện, chỉ là câu chuyện tâm tình. Câu chuyện không phát triển theo logic sự kiện mà giống như một bài thơ trữ tình đầy xót thương, gói gọn trong không gian nhỏ hẹp nơi phố huyện nghèo hẻo lánh với những con người nhỏ bé, những cảnh đời đơn điệu hắt hiu. Toàn truyện là những cảm xúc và tâm trạng của những đứa trẻ nơi phố huyện đó trong khoảng thời gian từ chiều đến đêm. Ngòi bút của Thạch Lam tỏ ra thật tinh tế trong việc diễn tả những rung động của hai đứa trẻ.

Giá trị nhân đạo là một trong những phương diện quan trọng tạo nên giá trị nội dung tư tưởng của tác phẩm, thể hiện thái độ của nhà văn trước hiện thực cuộc sống. Với Hai đứa trẻ, Thạch Lam đã cất lên tiếng nói nhân đạo mới mẻ, sâu sắc của mình từ một bức tranh cuộc sống tẻ nhạt, đơn điệu nơi phố huyện nghèo.

Tác phẩm đưa người đọc vào một bức tranh buổi chiều hoàng hôn chạng vạng nơi phố huyện nghèo. Nơi ấy, hiện lên với những hoạt động âm thầm, lặng lẽ của những kiếp người nhỏ bé, sống cuộc sống mờ mờ nhân ảnh. Đó là cảnh phiên chợ chiều đã vãn nghèo nàn, tiêu điều cùng hình ảnh mấy đứa trẻ con nhà nghèo lom khom nhặt nhạnh. Đó là mẹ con chị Tí bán hàng nước, cứ bày ra rồi lại thu vào vì vắng khách. Đó gánh phở của bác Siêu – một thứ quà xa xỉ ở nơi này, đang ế khách. Đó là vợ chồng bác Xẩm có đứa con đang bò lê nghịch những rác bẩn ven đường … Nổi bật lên trong tác phẩm là chị em cô bé Liên với tâm trạng đợi tàu. Ngày này qua ngày khác, cuộc sống của chị em Liên trôi qua trong tẻ nhạt ở cửa hàng tạp hóa với những món hàng nhỏ nhoi không hề thay đổi… Niềm mong mỏi cho cả một ngày của hai chị em là cùng thức để chờ đợi chuyến tàu đêm ngóng đợi, háo hức khi đoàn tàu đến bao nhiêu thì nỗi tiếc nuối về một Hà Nội xa xăm, một Hà Nội sáng rực vui vẻ lại rõ rệt bấy nhiêu.

Miêu tả về số phận của những con người nơi phố huyện, Thạch Lam thể hiện tấm lòng cảm thông, xót thương đối với những kiếp người nhỏ bé, vô danh ở phố huyện nghèo, nói rộng hơn là của những con người nhỏ bé sống trong xã hội cũ; trân trọng trước những ước mơ, khát vọng muốn được thay đổi cuộc sống của những con người tưởng như chưa bao giờ được biết đến niềm vui, ánh sáng và hạnh phúc.

Hai đứa trẻ thể hiện giá trị nhân đạo mới mẻ, sâu sắc của Thạch Lam. Đặt trong bối cảnh xã hội lúc ấy, tác phẩm không chỉ thể hiện mối quan tâm sâu sắc của nhà văn trước những mảnh đời nhỏ bé mà còn có tác dụng tích cực, góp phần làm lay tỉnh những tâm hồn uể oải, đang lụi tàn.

Đọc truyện của Thạch Lam ta thấy nhà văn không đi vào tố cáo sự đàn áp bất công của xã hội, cũng không khiến người đọc phải uất ức, căm giận những cảnh bóc lột, hành hạ của giai cấp thống trị đương thời. Tư tưởng nhân đạo ấy được toát lên trước hết ở niềm thương xót chân thành của nhà văn trước những cảnh đời đơn điệu, hắt hiu nơi phố huyện nhỏ bé. Nhà văn xót xa bởi họ phải sống một cuộc sống vô nghĩa, họ đang tồn tại chứ không phải đang sống bởi cuộc sống của họ quá buồn chán, lặp đi lặp lại những điều tẻ nhạt chỉ vì cuộc sống mưu sinh.

Truyện ngắn Hai đứa trẻ là một truyện không có truyện, không có những biến cố căng thẳng dồn nén, những xung đột gay gắt, những tình tiết căng thẳng, thời gian ngắn, nhân vật không nhiều. Nhưng câu chuyện vẫn hấp dẫn người đọc bởi chính mạch tâm tình của nó. Cả truyện được phát triển theo những diễn biến tâm trạng tinh tế, phức tạp của các nhân vật. Từ đó khơi ngợi cho người đọc những xúc cảm thân quen, những nỗi niềm về quá vãng… Cách kể chuyện tâm tình là một sáng tạo riêng của Thạch Lam góp phần tạo nên sự độc đáo, hấp dẫn, góp phần làm nổi bật tinh thần nhân đạo của truyện.

Nhân vật trong tác phẩm Hai đứa trẻ không được xây dựng là những tính cách điển hình mà được khám phá ở chiều sâu tâm trạng. Nghệ thuật phân tích tâm lí của ngòi bút Thạch Lam tạo nên sự thành công của thiên truyện.Đối lập giữa ánh sáng và bóng tối tạo nên những ám ảnh trong lòng người: bóng tối bao trùm toàn tác phẩm. Ngoài ý nghĩa tả thực hình ảnh bóng tối rất ám ảnh. Cảnh phố phường chìm trong bóng tối được diễn tả chi tiết khiến người đọc dễ liên tưởng tới xã hội Việt Nam trước cách mạng tháng Tám.

Hai đứa trẻ là một truyện ngắn hấp dẫn người đọc bằng chính vẻ đẹp của cuộc sống đời thường đã được khám phá, cảm nhận bằng chính ngòi bút tinh tế và giọng văn nhẹ nhàng của tác giả. Hai đứa trẻ là một bài thơ trữ tình đượm buồn thể hiện những giá trị nhân đạo mới mẻ và qua đó, chúng ta còn thấy được ngòi bút tài hoa của người nghệ sĩ trang trọng trước sự sống.

8 Bài phân tích số 7

Vote

0%

Qua truyện ngắn Hai đứa trẻ, nhà văn đánh thức trong những tâm hồn mệt mỏi, cam chịu những ước mơ mãnh liệt về một cuộc đời đẹp đẽ hơn, có ý nghĩa hơn. Nói cách khác, đó là một lời nhắn gửi: ít ra thì trong cuộc sống tẻ nhạt, buồn chán, con người cũng phải biết khao khát một điều gì đó; hãy cố gắng vượt lên, đừng buông xuôi theo số phận, đừng để số phận chôn vùi, mỗi người có thể là vô danh, song đừng sống vô nghĩa.

Nhân đạo, lòng thương người (biểu hiện cụ thể: thấu hiểu, thông cảm, xót thương, nâng niu, trân trọng,... con người; lên án, phê phán những thế lực chà đạp con người). Trước hết, qua truyện ngắn Hai đứa trẻ, nhà văn đã phản ánh một cách chân thực về cuộc sống mòn mỏi của những con người nơi phố huyện (mẹ con chị Tí, vợ chồng bác xẩm, bác phở Siêu, cụ Thi điên,... đặc biệt là hai chị em Liên và An). Đặc điểm chung của những con người này là phải sống một cuộc sống héo hắt, mòn mỏi trong hiện tại và có những mong đợi mơ hồ về một tương lai xa xôi, gần như vô vọng. Viết về họ, nhà văn đã thể hiện sự cảm thông và xót thương sâu sắc với những kiếp đời tàn.

Tác giả đi sâu thể hiện tâm trạng của hai đứa trẻ, đặc biệt là tâm trạng của Liên, cảnh chờ tàu và tâm trạng của Liên khi chờ tàu. Qua đó, nhà văn thể hiện sự trân trọng, nâng niu một cách trìu mến những niềm vui, niềm hi vọng - dù mong manh - của những con người nơi phố huyện về một cuộc sống hạnh phúc.

Đương thời, các nhà văn khác trong nhóm Tự lực văn đoàn hăng hái viết những tác phẩm đã phá lễ giáo phong kiến, cổ vũ cho tự do hôn nhân, hô hào cải cách xã hội. Các nhà văn hiện thực như Ngô Tất Tố, Nam Cao, Vũ Trọng Phụng,... cũng thể hiện tư tưởng nhân đạo khi viết về con người, đặc biệt là người nông dân nhưng đối tượng mà họ hướng tới là những "người lớn", nhân vật trung tâm của thời đại, với những vấn đề nóng hổi, lớn lao như tình trạng con người bị bần cùng hóa, lưu manh hoá; con người bị tha hóa bởi đồng tiền;...

Truyện ngắn của Thạch Lam nói chung, Hai đứa trẻ nói riêng đã thể hiện những nét đặc sắc trong tư tưởng nhân đạo của nhà văn. Đối tượng mà ông hướng tới là những kiếp người nhỏ bé, đặc biệt là những đứa trẻ - những đối tượng tưởng như không phải là nhân vật trung tâm của thời đại.

Qua tâm trạng của hai đứa trẻ, nhất là tâm trạng của Liên, tác phẩm thể hiện niềm xót thương vô hạn đối với những kiếp người nhỏ bé, không bao giờ được biết đến ánh sáng và hạnh phúc thực sự, đến trong ước mơ cũng chẳng biết ước mơ gì hơn một chuyến tàu đêm vụt đi qua cái phố huyện tiêu điều, xơ xác của cuộc đời mình. Ông đã phát hiện và trân trọng những khát khao được đổi đời chính đáng của con người (dù chỉ trong giây lát), nhất là ở những đứa trẻ - những mầm sống nhỏ nhoi đang có nguy cơ bị úa tàn trên mảnh đất cằn cỗi.

Qua truyện ngắn Hai đứa trẻ, nhà văn đánh thức trong những tâm hồn mệt mỏi, cam chịu những ước mơ mãnh liệt về một cuộc đời đẹp đẽ hơn, có ý nghĩa hơn. Nói cách khác, đó là một lời nhắn gửi: ít ra thì trong cuộc sống tẻ nhạt, buồn chán, con người cũng phải biết khao khát một điều gì đó; hãy cố gắng vượt lên, đừng buông xuôi theo số phận, đừng để số phận chôn vùi, mỗi người có thể là vô danh, song đừng sống vô nghĩa.

Tư tưởng nhân đạo độc đáo ấy được thể hiện trong một truyện ngắn không có cốt truyện mà cấu tứ như một bài thơ trữ tình, mỗi phần là một đoạn thơ, với những chi tiết được tổ chức không phải để miêu tả sự kiện mà để thể hiện những diễn biến tâm trạng, tình cảm của con người. Thấp thoáng sau các cảnh, các nhân vật là hình bóng của nhà văn - một con người nhân hậu, giàu tình thương, tinh tế, dịu dàng, nhạy cảm với nỗi buồn và cái khổ của những người dân nghèo trong xã hội cũ.

Tác phẩm kết thúc nhưng còn để lại trong tâm hồn người đọc bao dư vị mơ hồ, man mác mà ấm áp của tình quê hương, đúng như Nguyễn Tuân đã viết: "Đọc truyện ngắn Hai đứa trẻ, thấy bận bịu vô hạn về một tấm lòng quê hương êm mát và sâu kín".

9 Bài phân tích số 8

Vote

0%

Thạch Lam là một cây bút nổi tiếng của văn học Việt Nam, thuộc nhóm Tự lực văn đoàn. Các tác phẩm của ông luôn luôn chứa đựng những tình cảm ngọt ngào, sâu lắng về cuộc sống thường ngày. Những câu chuyện mà ông kể thường không có cốt truyện, nó chỉ xoáy sâu vào nội tâm của nhân vật hay những mảnh đời cơ cực phải sống lầm lũi ngày này qua tháng khác. Hai đứa trẻ là một trong những tác phẩm mang đậm phong cách của nhà văn Thạch Lam. Đó là một bức tranh về phố huyện nghèo của Việt Nam được ông dựng lên, ẩn sâu trong đó là một niềm cảm thương sâu sắc đối với những con người nơi đây. Đó là điều đã tạo nên giá trị nhân đạo cho tác phẩm.

Giá trị nhân đạo là một trong các giá trị cơ bản của tác phẩm văn học được tạo nên bởi niềm cảm thông sâu sắc của nhà văn với nỗi đau của những con người, những cảnh đời bất hạnh trong cuộc sống. Đồng thời, nhà văn còn thể hiện sự nâng niu, trân trọng những nét đẹp trong tâm hồn và niềm tin khả năng vươn dậy của con người dù trong hoàn cảnh nào. Trong tác phẩm Hai đứa trẻ, Thạch Lam không chỉ bày tỏ quan điểm của cá nhân ông mà còn bày tỏ niềm cảm thương sâu sắc của ông dành cho những kiếp người, những nhân vật trong tác phẩm. Mặc dù sống trong cuộc sống khổ cực, vất vả nhưng tác giả đã phát hiện những phẩm chất tốt đẹp bên trong những con người nơi đây, trân trọng những khát vọng của những kiếp người lao động nghèo, đồng thời sâu kín trong đó là sự lên án một xã hội thực dân Pháp thuộc đang đày ải người dân Việt Nam.

Bao trùm lên cả tác phẩm Hai đứa trẻ là một cuộc sống cơ cực với những mảnh đời lam lũ, nghèo xơ xác, những kiếp đời tàn giữa phố huyện đầy u tối, thê lương. Cái khung cảnh nơi đây hiện ra ở một thời điểm mà ngày sắp tàn, sắp kết thúc, tuy đẹp đẽ nhưng lại chỉ là chút ánh nắng cuối ngày, chỉ kịp lóe rạng rồi biến vào trong đêm đen, giống như những con người ở đây với khát vọng của họ, gợi ra trước mắt người đọc chúng ra là một nỗi buồn man mác. Trên cái nền cảnh nhá nhem tối ấy, con người hiện lên cũng thật đơn sơ. Hình ảnh của một chị Tí cùng đứa con bày một gian hàng nước còm cõi, một bác Siêu với gánh phở trên vai, hai chị em Liên với cái gian hàng tạp hóa "nhỏ xíu", cụ Thi điên say rượu với tiếng cười khanh khách trong đêm,...Ngòi bút chấm phá của Thạch Lam chỉ điểm vài nét trên bức tranh với gam màu đỏ đen hỗn độn ấy nhưng lại khiến cho chúng ta như thấy được cả một làng quê Việt Nam tiêu biểu cho xã hội ta dưới thời thực dân Pháp đô hộ. Và từ đấy, người ta thấy được nỗi thương cảm của Thạch Lam dành cho con người.

Giá trị nhân đạo đầu tiên được tác giả thể hiện ở tình cảm xót thương của mình đối với những người sống ở phố huyện nghèo. Ông xót xa cho những “đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ”, “chúng nhặt nhạnh thanh nứa, thanh tre hay bất cứ cái gì đó có thể dùng được của các người bán hàng để lại”. Thương mẹ con chị Tí, ngày mò cua bắt tép, tối đến mới dọn hàng nước dưới gốc cây bàng. Cuộc sống của chị vất vả, mòn mỏi, quẩn quanh, leo lét như ngọn đèn của chị, ánh sáng chỉ đủ tỏa ra một vùng nhỏ mà thôi. Ông thương bà cụ Thi xuất hiện với tiếng cười khanh khách, với dáng điệu đi lảo đảo, động tác uống rượu thì khác lạ “Cụ ngửa cổ ra đằng sau, uống một hơi cạn sạch”. Thương luôn bác phở Siêu bán phở gánh. Thu nhập quá ít ỏi vì phở là món quà xa xỉ phẩm, hàng của bác thật ế ẩm. Thương gia đình bác xẩm. Cuộc sống gia đình bác lay lắt như ngọn đèn trước gió. Gia tài của bác là chiếc đàn bầu và chiếc thau để xin tiền. Cuộc sống của bác bấp bênh. Cái đói, cái chết luôn kề cận. Thương cả chị em Liên, cuộc sống của chị em Liên cũng chẳng khá hơn cuộc sống của mọi người. Cửa hàng tạp hoá của chị em Liên “nhỏ xíu”. Hàng hoá thì lèo tèo mà khách hàng là những người nghèo khó. Ông cảm thương tất cả mọi người sống nơi đây, thương cho cuộc sống quẩn quanh, tẻ nhạt, tù túng của những con người nơi phố huyện nghèo.

Song bên cạnh đó, giá trị nhân đạo còn thể hiện ở chỗ Thạch Lam phát hiện những phẩm chất tốt đẹp bên trong những con người nơi phố huyện nghèo. Họ đều là những người cần cù, chịu thương, chịu khó: Mẹ con chị Tí ngày mò cua bắt ốc, tối đến dọn hàng nước dẫu chẳng bán được là bao. Hai chị em Liên thay mẹ trông coi gian hàng tạp hoá. Bác phở Siêu chịu khó bán phở gánh,…Không những là những con người cần cù để lo cho cuộc sống đủ miếng cơm manh áo mà họ còn là những người giàu lòng thương yêu. Dù khốn khó đấy, thiếu thốn nghèo khổ đấy nhưng họ vẫn luôn yêu thương nhau, không vì miếng ăn mà chà đạp, làm hại nhau. Họ còn là những con người giàu lòng trắc ẩn, yêu thương những con người đồng cảnh ngộ với mình: Liên thương những đứa trẻ con nhà nghèo phải "nhặt nhạnh" trên nền chợ tàn, dù rằng chính chi "cũng chẳng có tiền để cho chúng"...

Chưa hết, giá trị nhân đạo còn thể hiện ở sự tôn trọng của nhà văn trước những ước mơ của người dân nghèo về một cuộc sống tốt đẹp, một tươi lai tươi sáng hơn. Ông trân trọng những hoài niệm trong quá khứ tươi đẹp cunga như mơ ước trong tương lai của chị em Liên "Hai chị em mong ước được thấy ánh sáng của đoàn tàu, nhớ về quá khứ tươi đẹp khi gia đình còn sống ở Hà Nội". Đoàn tàu như đem đến cho hai chị em Liên “một chút thế giới khác”. Ông muốn thức tỉnh những con người ở phố huyện nghèo, hướng họ tới một cuộc sống tốt đẹp hơn, âm thanh chan hòa hơn khác với "tiếng trống thu không" quạnh quẽ của phố huyện này. Đồng thời khi ông miêu tả một phố huyện nghèo của Việt Nam thời Pháp thuộc là ông đang lên án chế độ xã hội cũ, không bảo đảm được quyền sống cho con người.

Giá trị nhân đạo là một trong những phần quan trọng nhất làm nên một tác phẩm hay, có lẽ vì thế mà Hai đứa trẻ đã trở thành một tác phẩm thành công bậc nhất trong nền văn học hiện thực Việt Nam. Giá trị nhân đạo còn được thể hiện thật sâu sắc trong tác phẩm, tác giả xót thương những con người nghèo khổ, phát hiện và miêu tả được những phẩm chất tốt đẹp của người lao động, trân trọng những ước mơ về cuộc sống tốt đẹp hơn của họ. Cùng với những truyện ngắn khác của ông, Hai đứa trẻ đã góp phần thể hiện sự tài hoa, xuất sắc của Thạch Lam trong viết truyện ngắn trước Cách mạng tháng Tám 1945. Truyện còn lên án một xã hội đầy bóng tối, không cho con người thấy tương lai.

10 Bài phân tích số 9

Vote

100%

Xúc cảm của Thạch Lam thường bắt nguồn và lấy từ những chân cảm với đời, với những con người ở tầng lớp nghèo, thành thị và thôn quê. Thạch Lam là nhà văn quý mến cuộc sống, nhạy cảm trước cuộc sống của mọi người xung quanh. Chính tình cảm và sự quý mến ấy của ông đã giúp ông nhận thức sâu sắc tinh tế, “hai đứa trẻ” là một tác phẩm của Thạch Lam đã làm tái hiện lên hiện thực và giá trị nhân đạo vô cùng mới mẻ, đặc sắc, trỗi dậy được những rung động cực điểm trong tâm hồn bao thế hệ bạn đọc.

Tác phẩm Hai Đứa Trẻ được in trong tập “nắng trong vườn” xuất bản năm 1938, chuyện nhưng không có chuyện chỉ là câu chuyện tâm tình, câu chuyện không phát triển theo lôgic sự kiện mà giống như một bài thơ trữ tình đầy xót thương gói gọn trong không gian nhỏ hẹp nơi Phố huyện nghèo, hẻo lánh, với những con người nhỏ bé, những cảnh đơn điệu, hắt hiu….Phải chăng câu chuyện ấy cũng chính là câu chuyện đời tác giả – một cuộc đời buồn Giản dị mà tâm hồn sâu sắc.

Sinh ra tại Hà Nội nhưng thủa nhỏ Thạch Lam sống ở quê ngoại, ở phố Cẩm Giàng tỉnh Hải Dương. Đó là một Phố huyện nghèo, hẻo lánh tiêu điều mà suốt thời thơ ấu ông đã ở đó cùng một người chị gái, sống những năm tháng buồn tẻ lay lắt, nhạt nhòa. Có lẽ truyện ngắn “hai đứa trẻ” chính là một trong những nhật ký về quãng thời gian Thạch Lam sống ở đây, nên ông mới thấu hiểu được nỗi khổ của những kiếp người nhỏ bé như vậy, từ đó vẽ nên một bức tranh Phố huyện U buồn tĩnh mạch, để thể hiện giá trị nhân đạo và hiện thực một cách sâu sắc.

Trước hết giá trị hiện thực thể hiện rõ ở bức tranh Phố huyện nghèo nàn với những cảnh đời mòn mỏi, quấn quanh bế tắc, đó chính là hình ảnh khái quát đầy đủ cái tăm tối chật hẹp của xã hội Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Bức tranh đời sống Phố huyện mở ra bằng một cảnh chiều tàn với những âm thanh quen thuộc của đồng quê, bắt đầu bằng tiếng trống thu không vang vọng như đang gọi “chiều chiều rồi” một chiều êm ả như ru văng vẳng tiếng ếch nhái kêu râm ran ngoài đồng ruộng, theo gió nhẹ đưa vào, hòa vào đó là tiếng muỗi kêu thật gợi buồn, lại một buổi chiều nữa mà Liên phải chứng kiến cảnh vật thiên nhiên trong ánh mặt trời lụi tàn, đỏ rực như lửa cháy khiến những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn, tiếp đến là những lũy tre làng đen lại vòi cắt hình rõ rệt trên nền trời, cảnh thiên nhiên Phố huyện lúc chiều xuống càng trở nên ám ảnh khi mùi ẩm mốc bốc lên, hòa với hơi nóng của ban ngày, lẫn với cát bụi….

Với hai chị em Liên đó là mùi riêng của đất, mùi quê hương bình dị quen thuộc bên âm thanh mờ nhạt và thưa thớt, đến mức chỉ còn nghe thấy tiếng hoa bàng rụng xuống trên tay khe khẽ từng loạt một. Phố huyện nghèo giờ chìm ngập trong bóng tối dày đặc, mênh mông tối hết cả con đường thăm thẳm ra sông, con đường qua chợ về nhà, các ngõ vào làng lại càng đen sẫm hơn nữa, bóng tối càng mênh mông dày đặc hơn khi tác giả điểm vào đó những điểm sáng le lói lập lòe yếu ớt của đàn đom đóm một đốm sáng lờ mờ của ngọn đèn hàng nước chị Tí, những hạt sáng nhỏ nhoi, lọt qua bên cửa, rồi gian hàng chị em Liên…..

Những đốm sáng trong đêm tối ấy phải chăng là biểu tượng cho kiếp người nhỏ bé vô danh sống cuộc sống leo lét, vất vưởng trong Đêm tối của xã hội cũ và chỉ bằng những mảnh đời nhỏ bé như những hạt cát cuộc sống. Thạch Lam đã tái hiện chân thực cảnh sống quẩn quanh buồn tẻ nơi Phố huyện nghèo, đó là gia đình chị Tý ngày mò cua bắt tép, tối dọn hàng, dẫu chẳng kiếm được là bao nhưng ngày nào chị cũng dọn hàng từ chập tối cho đến đêm. Cả gia tài Của chị chỉ có một chõng hàng, hay đó là bà cụ Thi điên với điệu cười khanh khách, đau khổ, là bác Siêu với gánh phở xa xỉ, gia đình bác Xẩm với điệu đàn bầu run bần bật.

Và cuối cùng là hai chị em Liên chính là mảnh đời đáng thương nhất, có tâm hồn đặc biệt nhạy cảm nên chúng sớm nhận ra nhịp điệu buồn tẻ của cuộc sống nơi Phố huyện. Chừng ấy mảnh đời kiếp người đã làm sống dậy hiện thực xã hội Việt Nam thời Pháp thuộc, một xã hội sa sút tiêu điều, tồi tệ, một xã hội “đang nổi váng lên” đó là một xã hội với những hình nhân biết cử động. Trong thiên truyện ý tưởng của Xuân Diệu “Tỏa Nhị Kiều” họ thực sự là những con người sống một cuộc đời tẻ nhạt, như tàu không đổi chuyến những kiếp người quẩn quanh đó đã đi sâu vào trong thơ của Huy Cận

“Quanh quẩn mãi giữa vài ba dáng điệu
Tới hay lui cũng bằng ấy mặt người
Vì quá thân nên quá đỗi buồn cười
Mà nhắc lại chỉ có ngần ấy chuyện”

(Quanh quẩn)

Không đi vào xung đột gay gắt, những số phận thê thảm như những nhà văn hiện thực. Thạch Lam đã lặng lẽ góp nhặt những mảnh đời thường nhật, những nhịp sống quen thuộc bình lặng nhưng lẩn khuất leo lét trong bóng tối tĩnh mịch để làm nên một bức tranh hiện thực thật khó quên.

Đọc xong truyện ngắn Hai Đứa Trẻ của Thạch Lam, Ta thấy nhà văn không đi vào tố cáo sự đàn áp, bất công của xã hội, cũng không khiến người đọc phải chứng kiến những cảnh bóc lột, hành hạ của giai cấp thống trị đương thời. Nhưng tác phẩm vẫn chất chứa một tư tưởng nhân đạo sâu sắc.

Tư tưởng nhân đạo ấy trước hết là toát lên từ niềm xót thương chân thành của nhà văn trước những cảnh đời đơn điệu hắt hiu nơi Phố huyện nhỏ, nhà văn xót xa bởi họ phải sống một cuộc sống vô cùng trong cái ao đời phẳng lặng, họ đang tồn tại chứ không phải đang sống. Từ gia đình chị Tý ngày nào cũng mò cua bắt ốc, tối dọn hàng cứ đều đều như thế dù chẳng kiếm được là bao, bác Siêu với gánh phở của mình, hy vọng sẽ kiếm được chút gì đó để tồn tại, để cầm cự với sự sống. Nhưng ở nơi Phố huyện này phở là một món hàng xa xỉ, vì vậy nguy cơ ế là rất cao. Bác Xẩm dùng lời ca tiếng hát để kiếm sống nhưng ở nơi cái ăn còn chẳng có thì người dân nghèo lấy đâu ra tiền để thưởng thức âm nhạc.

Vì vậy cái nghèo đã luôn rình rập quanh gia đình bác, đây chính là điển hình cho những cuộc đời lay lắt, ngoi ngóp nơi Phố huyện, đó chỉ là sự cầm chừng sự tồn tại trong vô vọng chứ không phải sự sống thực, phải chăng đó chính là sản phẩm của một cuộc sống mỏi mòn, quẩn quanh, người điên, người thì còn đó nhưng đời đã tàn quá nửa. Khi ta bắt gặp hình ảnh cụ Thi điên, cụ chỉ đủ tiền để mua một ngụm rượu uống một hơi cạn sạch.

Đó là một hình ảnh đầy sức ám ảnh với dáng đi lảo đảo, với tiếng cười khanh khách lan vào trong bóng đêm và cuối cùng là hai đứa trẻ chính là Liên và An, chúng còn nhỏ nhưng đã phải thay mẹ quán xuyến cửa hàng, hơn nữa chúng còn có một tuổi thơ tươi đẹp nơi Hà Nội rực rỡ ánh đèn. Tất cả họ từ chị em Liên đến mẹ con chị Tí, gia đình bác Xẩm, Bác Siêu, cụ Thi điên đều tồn tại trong một nhịp sống trẻ, cuộc sống bế tắc với những công việc tẻ nhạt, buồn chán lặp đi lặp lại. Ngày nào cũng vậy chiều nào cũng thế, đem ra rồi lại dọn vào , gánh đi rồi lại

gánh về. Đọc và thấu hiểu được nhịp điệu ấy, nhà văn thương họ, thương cho tất cả những ai phải sống một cuộc đời tẻ nhạt sống bằng phẳng như Nam Cao nói trong Sống Mòn “Cuộc sống cứ mòn đi, đổ ra,bốc lên”…Thấm đẫm tinh thần xót thương ấy tác phẩm của Thạch Lam có giá trị nhân đạo mới mẻ, sâu sắc. Đó cũng chính là điểm gặp gỡ giữa Thạch Lam với các tác giả khác như Xuân Diệu với khát vọng sống có ý nghĩa

“ Thà một phút huy hoàng rồi vụt tắt
Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm”

Không chỉ dừng lại ở sự xót thương với hình ảnh đoàn tàu đi qua phố huyện, Thạch Lam dường như còn muốn gióng lên trong tâm trí con người một tia hy vọng, một ước mơ cháy bỏng. Ánh Sáng của con tàu hay chính là niềm khao khát một cuộc sống có ý nghĩa hơn dẫu chỉ là trong mơ, chừng ấy con người khi đêm đã về khuya nên vẫn thao thức không ngủ cho tới khi nghe tiếng còi xe lửa ở đâu đó vang lại trong đêm khuya kéo dài ra theo ngọn gió xa xôi, Liên đã kêu lên “Dậy đi An! Tàu đến rồi”.

Chuyến tàu chỉ dừng lại trong giây lát rồi đi vào đêm tối mênh mông, giống như một ánh sao băng lấp lánh bất chợt bay qua nền trời rồi vụt tắt mang theo bao ước mơ và hoài bão, đi tới nơi nào chẳng rõ nên hai chị em Liên vẫn nhìn theo cái chấm nhỏ của chiếc đèn xanh leo lét trên toa sau cùng xa xa mãi rồi khuất hẳn sau rặng tre, mà Liên vẫn cứ lặng theo mơ tưởng, dường như Liên đang nhấp nhói trong lòng một ước ao đổi đời, một cuộc sống hiện tại vẫn nhen nhóm một niềm tin hi vọng, một ngày nào đó được trở lại cuộc sống tươi sáng hơn như những ngày ở Hà Nội. Trong ý nghĩ hồn nhiên, non nớt và tội nghiệp của Liên, Hà Nội là một thiên đường trong mơ, nhìn theo đoàn tàu đang xa dần, xa dần trong lòng Liên cứ rộn lên những bồi hồi, xao xuyến. Ánh mắt của cô bé cứ đắm chìm mãi vào cõi mơ, tưởng như nghĩ về quá khứ về tương lai và hiện tại, quá khứ tuổi thơ tươi sáng qua lâu rồi, tương lai thì mờ nhạt, mong manh, còn hiện tại thì ngập bóng tối….

Những trạng thái tâm trạng ấy thật mơ hồ, mong manh mà chỉ có một tâm hồn nhạy cảm cùng với một tấm lòng nhân đạo của của Thạch Lam mới có thể phát hiện và thấu hiểu được. Với chị em Liên chuyến tàu từ Hà Nội về không chỉ Là kí ức mà còn là hình ảnh của một tương lai tươi sáng nhưng đẹp như một giấc mơ trong truyện cổ tích thần kỳ, nó như một ánh hào quang, một vệt sáng rồi tắt dần xa dần trong tâm trạng tiếc nuối của cô bé Liên. Nhưng dẫu sao đây vẫn là một niềm vui, một niềm an ủi làm vơi đi nỗi buồn tẻ nhạt của hiện tại, để hai chị em Liên chìm vào trong giấc ngủ sau một ngày buồn tẻ.

Đọc xong truyện ngắn hai đứa trẻ ta có cảm giác như được đọc một bài thơ trữ tình đượm buồn, bởi qua tâm trạng của hai chị em Liên, ta rất dễ nhận ra một tiếng nói tâm tình thầm kín nhẹ nhàng, nhưng thấm thía vô cùng trong lòng người đọc, qua đó ta còn thấy người được ngòi bút tài hoa của người nghệ sĩ qua việc thể hiện giá trị nhân đạo và hiện thực một cách mới mẻ đặc sắc, với sự kết hợp hài hòa giữa hai giá trị lớn này truyện ngắn Hai Đứa Trẻ của Thạch Lam sẽ còn sống mãi trong lòng bạn đọc.