Mỗi miền đất nước đều có những món ăn ngon với nền ẩm thực lâu đời, lưu truyền từ xa xưa đến ngày nay vẫn còn lưu giữ những hương vị đậm đà của một vùng quê, vùng miền nào đó. Quảng Bình là nơi thu hút rất nhiều du khách đến tham quan quan, du lịch và thưởng thức những món ăn đặc sản nổi tiếng tại nơi này. Các món ăn đặc sản nơi đây với những cách nấu truyền thống của người dân nơi đây được kể đến như: rượu cần của người Ma Coong, ốc ruốc, cháo hàu, sò huyết béo ngậy của sông roòn… Rất nhiều đặc sản ngon tại Quảng Bình. Khi bạn đến đây nhất định phải thử các món ăn đặc sản nổi tiếng tại Quảng Bình này nhé. Chắc chắn không làm bạn thất vọng với chuyến du lịch tại nơi đây.
1 Rượu cần
Từ lâu, rượu cần đã đi vào đời sống sinh hoạt của những người Ma Coong sinh sống vùng Thượng Trạch, Bố Trạch như một nét văn hóa đặc sắc. Mình chưa có dịp được thưởng thức rượu cần Ma Coong, tuy mới chỉ được nghe người dân giới thiệu nhưng mình muốn giới thiệu đến các bạn món quà dân dã này. Nếu bạn đến đúng vào dịp lễ hội đập trống của người Ma Coong (15 và 16 tháng Giêng, âm lịch hàng năm) thì các bạn sẽ có cơ hội được thưởng thức. Người Ma Coong ở Quảng Bình cũng có phong tục làm và uống rượu cần trong những dịp trọng đại, tuy nhiên cách chế biến và nghi lễ uống rượu đã trở thành nét bản sắc văn hóa riêng, độc đáo của người bản xứ. Rượu cần Ma Coong có hương vị thơm dịu hòa lẫn chút cay nồng, không đậm như rượu đế. Để có được hũ rượu cần thơm ngon dâng cúng trong những ngày lễ thì người làm rượu rất chú trọng tới nguyên liệu làm rượu, men rượu, cần uống và chế rượu. Bởi lẽ đó, chén rượu như vật quý giá trong gia tài của người Ma Coong. Mỗi một chén rượu có hình bầu dục giống cái chum, nhưng nhỏ hơn, màu đen nâu, láng bóng.
2 Cá nghéo bao tử
Cá nghéo thực ra là cá mập hay cá nhám bao tử. Vì là cá bao tử lại hiếm khi bắt được nên cá nghéo có thể nói là vô giá, không bao giờ được bán ra thị trường mà chỉ dành để ngư phủ nấu cháo ăn bồi dưỡng, nấu lẩu thết đãi người thân và bạn bè cùng thưởng thức. Ngư dân Quảng Bình kể rằng, loại cá này cho thịt rất ngon, gan béo, da hơi nhám (nên còn được gọi là cá nhám) và tanh nhưng khi cạo hết lớp da bằng nước sôi thì cá không còn tanh nữa, thay vào đó là thịt trắng như bông, nhìn rất bắt mắt. Cá nghéo có thể được dùng làm gỏi ăn với nước lèo, rau sống, để nhâm nhi với ly rượu bên bàn nhậu. Bên cạnh đó, người ta còn kho cá nghéo với nghệ, mật, gừng ăn để bồi bổ sức khỏe. Cá nghéo ngon nhất là con nặng cỡ 1 đến 2 cân. Mỗi cá mẹ có ít nhất là 2, thậm chí nhiều nhất có thể có 9 đến 10 cá con trong bụng. Những ngư dân quen với nghề có thể nhìn bụng cá mẹ mà đoán số lượng cá em có trong đó. Người ta sẽ mổ cá mẹ để lấy cá em ra, khi ăn, người ta nhúng sơ cá em vào nước nóng già rồi nhẹ nhàng cạo cho hết lớp nhám bên ngoài để cá bớt tanh. Điều quan trọng là không nên để lâu trong nước sôi và cạo mạnh, như thế sẽ bong mất lớp da, ăn sẽ mất ngon. Người ta lọc thịt hai bên mình cá để làm lẩu, còn đầu, xương và lòng cá cho vào nồi nấu cháo. Thịt cá được thái mỏng như thịt bò, ướp gia vị và mắm muối cho đậm đà, ướp trước khi cho nấu lẩu khoảng nửa giờ. Nước lẩu có thể dùng nước ăn bình thường, nếu có điều kiện thì dùng nước dừa nạo hoặc vài chai xá xị thì tuyệt ngon. Người ta nấu nước sôi, cho cà chua và trái thơm làm nước chan bún ăn với lẩu. Khi ăn, người ta nhúng cá vào nước lẩu, chỉ cần nhúng tái rồi cuốn với bánh tráng, rau sống, chấm nước mắm ớt tỏi nhâm nhi cùng chén rượu nồng. Thịt cá nghéo thơm, săn chắc như thịt bò chứ không mềm nhẽo như các loại cá khác. Hết cá rồi thì người ta tiếp tục dùng bún chan nước lẩu ăn cho chắc dạ. Đến Quảng Bình, nếu may mắn thì các bạn có thể sẽ được thưởng thức món cá nghéo, đặc biệt là món lẩu cá nghéo vô cùng hấp dẫn và bổ dưỡng.
3 Mắm lẹp
Cá lẹp là một loại cá con nhỏ, mình lép kẹp đúng như tên gọi vốn có của nó. Đây là loại cá thân mềm do bộ xương hom không cứng, thịt nhão vì nhiều mỡ. Cá lẹp tuy béo nhưng khi kho nấu thường thịt cá sẽ nhanh rời ra cùng mỡ tan trong nước khiến nước kho đục, ăn không còn mùi vị gì. Chính bởi đặc tính của loại cá này nên những người sành ăn đã dùng cá lẹp muối làm mắm và nướng tươi trên than lò để trở thành một món ăn ngon. Muối mắm lẹp không cần nhiều công đoạn như các loại mắm khác. Người ta thường gọi việc muối mắm lẹp là mắm xổi, tức là một thứ cá trộn muối, ép vài ba hôm là đã có thể ra thành phẩm. Mắm lẹp thường ăn cùng rau mưng – một loại rau rừng, thân cây to, mọc ngay các bờ sông, suối, khe núi, ăn có vị chát. Đôi khi, mắm lẹp cũng được dùng để ăn kèm cơm trắng cũng rất ngon.
4 Ruốc tháng sáu
Ở Quảng Bình có con ruốc rất ngon và độc đáo, có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Người miền Bắc thường gọi con ruốc là con moi, còn người trong Nam thì lại gọi là con khuyếc. Con ruốc thuộc loại nhuyễn thể. “Ruốc tháng sáu” ở vùng cửa biển Nhật Lệ là ngon nhất nên người ta mới có câu nói: “Ruốc tháng sáu là máu rồng”. Đây là một cách nói ẩn dụ chỉ sự quý hiếm của ruốc tháng sáu, bởi ít khi ruốc tràn về trong tháng sáu, mà ruốc vào thời gian này là thơm ngon nhất. Ruốc tháng sáu làm ra đỏ như máu rồng nên không chỉ ngon quý về chất, mà còn đẹp về màu sắc. Đặc biệt đối với ngư dân Đồng Hới, cứ năm nào tháng sáu có ruốc thì năm đó được mùa cá, nhất là loại cá dùng làm nước mắm tuyệt vời mang tên “cá nục mộng”. Tùy theo luồng ruốc đi trên biển mà ngư dân có các loại lưới để đánh bắt phù hợp. Ví dụ: ruốc đánh bắt từ mành dã thì gọi là ruốc dã (hay giạ), ruốc đánh bắt từ kéo lưới bằng cách đi bộ dọc ven bờ thì gọi là ruốc kéo, ruốc đánh bắt bằng cách lặn xuống đáy biển dùng lưới nhỏ mà vớt thì được gọi là ruốc lặn, còn loại ruốc đánh bắt từ loại vó ở ngoài khơi gọi là ruốc “te”. Ruốc tươi thường được chế biến ra thành ruốc ăn, hay gọi là ruốc quết, qua những công đoạn đơn giản. Người ta muối ruốc vào vại, chum bằng muối mặn thì ruốc để được lâu, khỏi sợ hỏng; còn nếu muốn ăn vội thì chỉ cho muối nhạt thì ruốc sẽ ngon và ngọt hơn, tuy nhiên thời gian bảo quản sẽ ngắn. Khi muối xong,người ta để vại một đêm hoặc một buổi, rồi đem vắt kiệt con ruốc thành bột vo tròn như bã bột sắn. Với xác ruốc vắt được xát nhỏ ra nong, nia rồi phơi khô, phơi cả nước ruốc vắt được. Tuy nhiên, người làm cần chú ý sao cho sạch cát. Vì vậy trước khi vắt ruốc muối thành nắm để phơi, thường người ta sẽ chao cho sạch cát rồi mới vắt. Đồng thời với nước ruốc đã gạn, thì lọc hết cát, vừa phơi vừa giữ tránh bụi bặm. Người dân nơi đây còn dùng kính đậy giúp xác ruốc phơi được sạch sẽ, lại giúp tăng độ nhiệt. Ruốc phơi khô lại bỏ vào các vại nước ruốc, khuấy đều rồi tiếp tục phơi nắng. Sáng sớm hàng ngày thì đảo một lần đến khi ruốc dậy mùi thơm là ăn được. Ruốc nhạt thường được dùng như thức ăn ngay mà không cần nấu nướng, còn ruốc mặn thì có thể để hàng năm, dùng thay bột ngọt trong nấu nướng cũng rất ngon.
5 Khoai deo
Khoai lang là món ăn dân dã và rất quen thuộc đối với người Việt Nam, khoai lang thường được chế biến thành nhiều món như khoai nướng, súp khoai, khoai chiên… Ở Quảng Bình có một món ăn độc đáo chế biến từ khoai lang là khoai deo, mình cũng nghe nói về món ăn này rất nhiều nên cũng mua về làm quà cho mọi người, ăn cũng khá thơm ngon, mỗi tội khoai deo khá dai nên ăn rất nhanh mỏi miệng. Khoai deo được chế biến rất đơn giản và không tốn nhiều công sức. Nói đơn giản nhưng để có khoai deo ngon thì phải có bí quyết riêng của mỗi người chế biến. Theo người dân ở đây chia sẻ, khoai lang sau khi thu hoạch về không nên làm ngay mà phải chất đống một thời gian để khoai được ráo nước, nhưng không được để đến khi mọc mầm (khoai mọc mầm ăn rất độc). Khi khoai bớt tươi, bề ngoài củ không còn căng mọng và sáng màu thì đem rửa sạch rồi luộc chín. Sau đó bóc vỏ những củ khoai luộc, người ta sẽ thái lát mỏng và đem phơi dưới trời nắng thật to từ 7 đến 9 ngày là có khoai lang deo. Lát khoai deo ngon phải có màu cánh gián, khi ăn thấy dẻo, ngọt và thơm mùi khoai đặc trưng. Những ngày thời tiết se lạnh, thưởng thức khoai deo bên tách trà nóng rất thú vị. Khoai deo Quảng Bình tuy mộc mạc, dân dã nhưng với những người con Quảng Bình xa xứ, khoai deo là món quà quê thân thương. Nếu các bạn có dịp ghé qua Quảng Bình thì đừng quên.
Previous post
next post
