Nhà thơ Tố Hữu tên thật là Nguyễn Kim Thành. Ông sinh ngày 4 tháng 10 năm 1920. Cuộc đời ông có sự hài hòa giữa cuộc đời Cách mạng và thơ ca. Cho đến nay, ông đã để lại cho hậu thế nhiều tác phẩm sâu sắc, thấm đẫm hơi thở thời đại Cách mạng. Trong đó, ông có 11 tác phẩm chính bao gồm: Từ ấy(1937 -19467) , Ta với ta (1992 – 1999), Nhớ lại một thời (hồi ký, 2000),....Bằng ngòi bút tâm tình, giàu xúc cảm, ông đã trao thưởng Giải nhất Giải thưởng Văn học Hội Văn nghệ Việt Nam 1954 – 1955 cho tập thơ Việt Bắc, giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học – Nghệ thuật đợt 1, 1996. Cùng top 15 khám phá 15 bài thơ tuyển chọn hay nhất của nhà thơ Tố Hữu nhé!
11 Trên đường thiên lý
Có những lúc trên đường thiên lý
Ta đang đi, bỗng thấy, lạ lùng
Trên đầu ta, trời rộng vô cùng
Và trước mặt, đất dài vô tận
Đồng lúa làng tre nắng vàng rắc phấn
Sương lung linh núi gấm mây tơ
Như trong mơ… không biết tự bao giờ
Nghìn năm cũ đang hồi xuân, thắm lại…
Ta đứng vậy, ngẩn ngơ mà ngắm mãi
Quê hương ta. Nghe phấp phới trong lòng
Đôi cánh cò trắng vẫy mênh mông
Ôi Tổ quốc! Đơn sơ mà lộng lẫy!
*
Này các chị các anh đi trên đường, có thấy
Nước non mình, đâu cũng đẹp như tranh
Gương mặt người, ai cũng sáng, long lanh
Những đôi mắt trong lành vui ấm lạ!
Phải không vậy? Trong tay ta, tất cả
Bỗng đua nhau sống dậy gấp nghìn lần
Như muôn loài cây cỏ gặp mùa xuân
Nở hoa lá cho ong say bướm lượn.
Hỡi em nhỏ, có biết em đang lớn
Khi em quảng khăn đỏ trên vai?
Biết không em, mỗi quãng đường dài
Là một cuộc hành quân chiến đấu?
*
Mỗi trận đánh, đổ mồ hôi và máu
Đâu phải là một cuộc phiêu du.
Mỗi giờ qua phải thắng mấy quân thù
Ai tính được giá một ngày xuân đẹp!
Ai tính được giá một cân gang thép
Một nén tơ tằm, một bát cơm ngô?
Đã bao nhiêu ngày lụt, ngày khô
Và biết mấy chiến công, chiến sĩ!
Ai tính được giá một ngày chống Mỹ
Ở Miền Nam? Hỡi em nhỏ của anh
Người hùng mười tuổi, vô danh
Trước súng giặc, không cúi đầu khuất phục
*
Vì sao nhỉ, anh em ơi, có lúc
Ta vẩn vơ mơ tưởng trên đường
Mà bỗng quên đang giữa chiến trường
Rất dữ dội, chưa ngừng trận đánh.
Phải chăng có những khúc đường nóng lạnh
Ta bước đi, nghe nặng gánh trên vai
Mà bỗng quên cả trời rộng đất dài
Và tự nghĩ: sao ngày mai chưa lại?
Cho tôi hỏi, anh em ơi, có phải
Trên đường ta, ai cũng trải đôi lần
Giữa mùa xuân mà lòng chợt phân vân
Nghe rét tới với gió mùa đông bắc!
*
Sáng mai nay, như mọi ngày, thức giấc
Tôi lại nghe tiếng nhạc trên đài
Tiến quân ca… và dõng dạc một hai
Tiếng ai vậy, ngắn dài vang sóng dội
Đường phố bỗng rào rào chân bước vội
Người người đi như nước xối lên hè
Những con chim lười còn ngủ dưới hàng me
Vừa tỉnh dậy, rật lên trời, ríu rít…
Xe điện chạy leng keng vui như đàn con nít
Sum suê chợ Bưởi, tíu tít Đồng Xuân
Bắp cải su hào giòn ngọt Nhật Tân
Hoa tím hoa dơn Ngọc Hà duyên dáng
Chào anh công nhân làm ra ánh sáng
Tan ca đêm, Yên Phụ ra về
Dáng anh đi lồng lộng trên bờ đê
Xuân đến đó, gió sông Hồng rười rượi…
*
Đời vui thế. Bởi vì sao bạn hỡi?
Chưa giàu chi, ba sào đất, mấy lò than
Năm hai mùa, chua mặn. Gian nan
Hai tay trắng với giang sơn một nửa.
Giữa đống tro tàn, tay ta nhóm lửa
Bão dập mưa chan, gan sắt dạ vàng.
Bạt núi đồi, ta moi đất làm gang
Ngăn thác dữ, ta bắt sông làm điện.
Ta phải thắng bởi vì ta quyết chiến
Bởi ta yêu tha thiết đời ta
Yêu mũi tên đồng xưa trong lòng đất Cổ Loa
Như yêu ngọn tầm vông đâm vào hông giặc Mỹ.
Có ai bảo ta dại khờ không nhỉ
Khi ta không biết sợ quỷ trên đời?
Ta sinh ra là để làm người
Không sợ chết, bởi vì ta dám sống.
Đường thiên lý, càng đi càng rộng
Ngoảnh lại nhìn, phút bỗng đã mười xuân
Sáng nay xuân lại tới, đẹp muôn lần
Như em vậy, hỡi em quàng khăn đỏ…
12 Việt Bắc
- Mình về mình có nhớ ta?
Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng.
Mình về mình có nhớ không
Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn?
Tiếng ai tha thiết bên cồn
Bâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước đi
Áo chàm đưa buổi phân ly
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay...
- Mình đi, có nhớ những ngày
Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù?
Mình về, có nhớ chiến khu
Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai?
Mình về, rừng núi nhớ ai
Trám bùi để rụng, măng mai để già.
Mình đi, có nhớ những nhà
Hắt hiu lau xám, đậm đà lòng son
Mình về, còn nhớ núi non
Nhớ khi kháng Nhật, thuở còn Việt Minh
Mình đi, mình có nhớ mình
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình cây đa?
- Ta với mình, mình với ta
Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh
Mình đi, mình lại nhớ mình
Nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu...
Nhớ gì như nhớ người yêu
Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương
Nhớ từng bản khói cùng sương
Sớm khuya bếp lửa người thương đi về.
Nhớ từng rừng nứa bờ tre
Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy.
Ta đi, ta nhớ những ngày
Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi...
Thương nhau, chia củ sắn lùi
Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng.
Nhớ người mẹ nắng cháy lưng
Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô.
Nhớ sao lớp học i tờ
Đồng khuya đuốc sáng những giờ liên hoan
Nhớ sao ngày tháng cơ quan
Gian nan đời vẫn ca vang núi đèo.
Nhớ sao tiếng mõ rừng chiều
Chày đêm nện cối đều đều suối xa...
Ta về, mình có nhớ ta
Ta về, ta nhớ những hoa cùng người.
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang.
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rừng thu trăng rọi hoà bình
Nhớ ai tiếng hát ân tình thuỷ chung.
Nhớ khi giặc đến giặc lùng
Rừng cây núi đá ta cùng đánh Tây.
Núi giăng thành luỹ sắt dày
Rừng che bộ đội, rừng vây quân thù
Mênh mông bốn mặt sương mù
Đất trời ta cả chiến khu một lòng.
Ai về ai có nhớ không?
Ta về ta nhớ Phủ Thông, đèo Giàng.
Nhớ sông Lô, nhớ phố Ràng
Nhớ từ Cao - Lạng, nhớ sang Nhị Hà...
Những đường Việt Bắc của ta
Đêm đêm rầm rập như là đất rung
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng, bạn cùng mũ nan.
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay.
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên.
Tin vui chiến thắng trăm miền
Hoà Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về
Vui từ Đồng Tháp, An Khê
Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng.
Ai về ai có nhớ không?
Ngọn cờ đỏ thắm gió lồng cửa hang.
Nắng trưa rực rỡ sao vàng
Trung ương, Chính phủ luận bàn việc công
Điều quân chiến dịch thu đông
Nông thôn phát động, giao thông mở đường
Giữ đê, phòng hạn, thu lương
Gửi dao miền ngược, thêm trường các khu...
Ở đâu u ám quân thù
Nhìn lên Việt Bắc: Cụ Hồ sáng soi
Ở đâu đau đớn giống nòi
Trông về Việt Bắc mà nuôi chí bền.
Mười lăm năm ấy, ai quên
Quê hương Cách mạng dựng nên Cộng hoà
Mình về mình lại nhớ ta
Mái đình Hồng Thái, cây đa Tân Trào.
- Nước trôi nước có về nguồn
Mây đi mây có cùng non trở về?
Mình về, ta gửi về quê
Thuyền nâu trâu mộng với bè nứa mai
Nâu này nhuộm áo không phai
Cho lòng thêm đậm, cho ai nhớ mình.
Trâu về, xanh lại Thái Bình
Nứa mai gài chặt mối tình ngược xuôi.
- Nước trôi, lòng suối chẳng trôi
Mây đi mây vẫn nhớ hồi về non
Đá mòn nhưng dạ chẳng mòn
Chàm nâu thêm đậm, phấn son chẳng nhoà.
Nứa mai mình gửi quê nhà
Nước non đâu cũng là ta với mình.
Thái Bình đồng lại tươi xanh
Phên nhà lại ấm, mái đình lại vui...
- Mình về thành thị xa xôi
Nhà cao, còn thấy núi đồi nữa chăng?
Phố đông, còn nhớ bản làng
Sáng đèn, còn nhớ mảnh trăng giữa rừng?
Mình đi, ta hỏi thăm chừng
Bao giờ Việt Bắc tưng bừng thêm vui?
- Đường về, đây đó gần thôi!
Hôm nay rời bản về nơi thị thành
Nhà cao, chẳng khuất non xanh
Phố đông, càng giục chân nhanh bước đường.
Ngày mai về lại thôn hương
Rừng xưa núi cũ yêu thương lại về.
Ngày mai rộn rã sơn khê
Ngược xuôi tàu chạy, bốn bề lưới giăng.
Than Phấn Mễ, thiếc Cao Bằng
Phố phường như nấm như măng giữa trời.
Mái trường ngói mới đỏ tươi
Chợ vui trăm nẻo về khơi luồng hàng
Muối Thái Bình ngược Hà Giang
Cày bừa Đông Xuất, mía đường tỉnh Thanh.
Ai về mua vại Hương Canh
Ai lên mình gửi cho anh với nàng
Chiếu Nga Sơn, gạch Bát Tràng
Vải tơ Nam Định, lụa hàng Hà Đông
Áo em thêu chỉ biếc hồng
Mùa xuân ngày hội lùng tùng thêm tươi
Còn non, còn nước, còn trời
Bác Hồ thêm khoẻ, cuộc đời càng vui!
- Mình về với Bác đường xuôi
Thưa giùm Việt Bắc không nguôi nhớ Người
Nhớ Ông Cụ mắt sáng ngời
Áo nâu túi vải, đẹp tươi lạ thường!
Nhớ Người những sáng tinh sương
Ung dung yên ngựa trên đường suối reo
Nhớ chân Người bước lên đèo
Người đi, rừng núi trông theo bóng Người...
- Lòng ta ơn Đảng đời đời
Ngược xuôi, đôi mặt một lời song song.
Ngàn năm xưa, nước non Hồng
Còn đây, ơn Đảng nối dòng dài lâu
Ngàn năm non nước mai sau
Đời đời ơn Đảng càng sâu càng nồng.
Cầm tay nhau hát vui chung
Hôm sau mình nhé, hát cùng Thủ đô.
13 Từ ấy
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim...
Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời
Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ...
14 Tháp đổ
Ai lẩn thẩn đem màu tươi hoa lá
Rắc trên cành khô chết nhựa trong cây?
Ai khờ dại nhặt từng viên gạch rã
Băng bó sườn cổ tháp đã lung lay?
Cây dù gượng xanh lại ngày xuân cũ
Tháp dù mong hàn lại vết phong sương
Mộng ảo tất! Gió lùa cây xiêu đổ
Tháp chênh vênh tan sập dưới chân tường
Thi sĩ hỡi! Đi tìm chi vơ vẩn
Trong hồn già đã chết những yêu mơ?
Có lành đâu vết thương đầy oán hận
Có tan đâu khí uất tự bao giờ?
Này hãy nghe cả lâu đài xã hội
Chuyển rung trong biển máu ngập tràn trề.
Này hãy nghe một thời đang hấp hối
Trong mồ đêm dĩ vãng sắp lui về.
Hãy cắt đứt những dây đàn ca hát
Những sắc tàn vị nhạt của ngày qua
Nâng đón lấy màu xanh hương bát ngát
Của ngày mai muôn thuở với muôn hoa.
15 Như những con tàu
Khi ta đã say mùi hương chân lý
Đời đắng cay không một chút ngọt bùi
Đời đau buồn không một tiếng cười vui
Đời đen tối phải đi tìm ánh sáng
Ta bước tới. Chỉ một đường: Cách mạng
Vững lòng tin sẽ nắm chắc thành công
Như những con tàu giữa biển mênh mông
Còn xa đất, vẫn tin ngày cập bến.
Cũng có lẽ, hỡi bạn đời yêu mến
Bờ đương mờ, hải cảng hãy còn xa
Có lẽ nhiều mỏm đá với phong ba
Sẽ đánh đắm một đôi tầu mỏng mảnh!
Đời tranh đấu có bao giờ yên tĩnh
Bạn đường ơi! Nhưng nếu chí bình sinh
Ta đem phơi trải với dạ chung tình
Với huyết khí của tinh thần mãnh liệt?
Sự sống đã phát sinh từ cái chết
Thì gian nguy hiểm nạn có hề chi!
Ta hãy là đoàn chiến hạm ra đi
Hùng dũng tiến, đạp muôn đầu ngọn sóng
Tương lai đó, trước mặt ta, biển rộng
Trên đầu ta, lồng lộng gió trời cao!
Rồi mai đây, giữa một buổi xuân đào
Ta sẽ tới ru mình trong vịnh bạc.
Previous post
