Top 6 trong Top 10 sự hiểu nhầm về dinh dưỡng.
Suy nghĩ này là kết quả của một mớ những quan niệm sai lầm. Trước hết, người ta hiếm khi cùng đồng ý được thế nào là “ăn sạch”. Với một số người, nó có nghĩa là tránh một số món nhất định vì lí do tôn giáo hoặc đạo đức. Với những người khác, nó có nghĩa là tránh những đồ đã qua chế biến nhiều. Với những người còn lại, nó có nghĩa là chỉ ăn đồ organic. Một điểm chung đó là tất cả đều tập trung vào sự loại trừ: họ định nghĩa “ăn sạch” bằng những gì bạn không được ăn.
Chủ nghĩa thuần chay (Veganism) có thể được coi là một chế độ ăn sạch nguyên mẫu, vì nó tránh xa tất cả các sản phẩm động vật vì lý do đạo đức và sức khỏe. Nhưng mặc dù những người ăn chay thường khỏe mạnh hơn, đây có thể là vì những lí do không liên quan đến thức ăn. Ví dụ, những người theo chế độ ăn chay thường cũng tập thể dục hoặc không uống rượu hay hút thuốc.
Nếu so sánh với những người ăn theo chế độ ăn tạp đa dạng, thì vegan (và ở một mức độ thấp hơn, cả vegetarian) đều dễ bị thiếu một số chất dinh dưỡng, như là L-carnitine hay vitamin B12. Tuy nhiên, những chất này đều có thể được bổ sung bằng supplements — ngày nay, có cả những sản phẩm làm từ thực vật cho EPA, DHA, và vitamin D3.
Nhưng các sản phẩm động vật không phải là thứ duy nhất “không sạch”. Bạn không đơn giản chỉ có "ăn rau". Mà đồ bạn ăn cũng phải là organic. Do mọi người nghĩ rằng đồ "tự nhiên" là tốt còn những thứ "tổng hợp" là xấu. Tuy nhiên cho đến nay thì một vài nghiên cứu trên ảnh hưởng của đồ organic lên sức khỏe vẫn chưa tìm ra mối quan hệ nhất quán giữa đồ ăn organic, thực vật hay động vật với sức khỏe.
Các nghiên cứu quan sát chưa tìm ra mối liên hệ nào giữa ăn organic và mức độ rủi ro mắc các chứng eczema, thở khò khè, mẫn cảm, hay ung thư nói chung. Một nghiên cứu quan sát đã cho thấy chế độ ăn organic có thể làm giảm nguy cơ phát triển ung thư hạch không Hodgkin ở phụ nữ. Một nghiên cứu khác cho thấy các sản phẩm organic từ sữa có thể làm giảm nguy cơ eczyma ở trẻ nhỏ, so với các sản phẩm từ sữa thông thường.
Không có điều nào ở trên chứng tỏ rằng không thể có mối liên hệ giữa đồ ăn organic và sức khỏe, nhưng cuộc tranh luận organic-vs-thông thường là rất phức tạp, và có thể thay đổi tùy thuộc vào loại đồ ăn được phân tích và những người tiêu thụ đồ ăn đó.
Một hiểu lầm đó là người ta nghĩ rằng không có hóa chất tổng hợp được sử dụng để trồng thực phẩm organic, trong khi đó danh sách các chất được và cấm sử dụng (National List of Allowed and Prohibited Substances) lại đưa ra một vài ngoại lệ. Một hiểu lầm khác đó là không có thuốc trừ sâu được sử dụng đối với các loại cây trồng organic, mặc dù thuốc trừ sâu tự nhiên có tồn tại, và cũng được dùng với các loại cây organic. Nhưng nó không phải luôn tốt với người tiêu dùng cũng như đối với môi trường.
Dư lượng thuốc trừ sâu trong thực phẩm là một điều đáng quan ngại, mặc dù cần lưu ý rằng Chương Trình Dữ Liệu Thuốc Trừ Sâu (Pesticide Data Program) của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) đã liên tục thấy rằng phần lớn thực phẩm trên thị trường không chứa dư lượng hoặc dư lượng giới hạn cho phép do Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường (EPA) đặt ra.
Mặc dù USDA hiện tại không kiểm tra dư lượng thuốc trừ sâu thường sử dụng trên thực phẩm organic, họ vẫn kiểm tra dư lượng những thuốc trừ sâu không được phê duyệt và những thuốc bị hạn chế. Không đáng ngạc nhiên khi phần lớn dư lượng thuốc trừ sâu được tìm thấy ở đồ ăn không phải organic, nhưng một khi được tìm thấy thì dư lượng này thấy tương tự nhau ở cả đồ organic lẫn đồ không organic.
Còn có một số bằng chứng cho thấy rằng ngay cả liều lượng thuốc trừ sâu rất thấp vẫn có thể gây ra ảnh hưởng sinh lý. Những ảnh hưởng này, liệu có lợi, trung tính hay có hại, và liệu những thuốc trừ sâu này đến từ nguồn organic hay thông thường, vẫn chưa được nghiên cứu kĩ. Vậy người tiêu dùng phải làm gì? Giải pháp thiết thực khá đơn giản: rửa sạch, gọt vỏ và nấu nướng có thể làm giảm lượng thuốc trừ sâu trên sản phẩm, dù sản phẩm có organic hay không.
Liệu đồ ăn của chúng ta có đủ sạch? Không hẳn. Một số “guru ăn sạch” khuyên rằng bạn chỉ nên ăn đồ sống, để cho các chất dinh dưỡng không bị “mất tự nhiên”. Quy tắc tuyệt đối như vậy là một lầm tưởng. Sữa sống có thể chứa vi khuẩn gây hại. Trứng sống chứa avidin, một loại protein có thể liên kết với biotin và vì thế dẫn đến thiếu biotin nếu ăn trứng sống thường xuyên. Việc nấu nướng có thể làm giảm nồng độ nitrate của rau củ (không tốt) nhưng cũng tăng hàm lượng oxalate của chúng (tốt). Vì thế bạn không thể đánh giá chung một cái gì.
Thật dễ thấy một số người quá ám ảnh với việc “ăn sạch”, đến mức bị chứng orthorexia nervosa, một rối loạn khiến bạn luôn ám ảnh đên việc ăn uống healthy. Điều này không có nghĩa là tất cả đồ ăn đều như nhau, và bạn chắc chắn nên chọn thực phẩm toàn phần thay vì những thứ đã qua nhiều chế biến — phần lớn đồ chế biến thường ít dinh dưỡng, nhiều calories, và dễ bị ăn quá nhiều — và bạn không cần phải lo lắng rằng ăn những thứ không phải organic sẽ làm ngắn vòng đời của bạn (nhưng quá nhiều stress thì lại có thể).
Sự Thật: “Ăn sạch” là một khái niệm khó định nghĩa. Vậy hãy bám sát những điều cơ bản. Chọn thực phẩm toàn phần (nhưng đừng lo lắng khi ăn một chút đồ đã qua chế biến), hãy ăn organic nếu bạn muốn và có thể mua được, gọt rửa tất cả các loại rau quả, và tránh đừng stress quá về việc ăn uống, vì stress có thể làm ngắn vòng đời bạn.