Top 2 trong Top 10 hiện tượng tâm lý thú vị mà ai cũng đã từng gặp ít nhất một lần trong đời sống.
Đã bao giờ bạn chứng kiến một tai nạn trên đường hay một cuộc hành hung tập thể ở chốn đông người chưa? Và khi đó phản ứng của bạn là như thế nào? Bạn sẽ nhanh chóng tìm kiếm sự hỗ trợ để cứu giúp nạn nhân hay sẽ khoanh tay đứng nhìn? Câu trả lời mà hầu hết chúng ta có đó chính là: “Tôi không chắc mình có thể làm được gì, có lẽ người khác sẽ làm tốt hơn tôi nên cứ để người khác giúp đỡ, vì vậy tôi chọn đứng nhìn mà thôi”. Hành động này có thể sẽ bị cho là vô tâm, không có lòng trắc ẩn và hình tượng đạo đức của một người vị thế mà bị suy giảm ít nhiều. Tuy nhhiên, nếu ta chỉ xét trên khía cạnh đạo đức thì vấn đề chỉ được nhìn một phần rất nhỏ mà thôi.
Đây là một hiện tượng tâm lý rất phổ biến trong đời sống với tên gọi “Hiệu ứng người ngoài cuộc”. Một nghiên cứu của John M.Darley và Bibb Latane (1968) về vụ giết người bất thường nhất xảy ra với Kitty Genovese. Nạn nhân là cô Genovese sống ở Queens, New York đã bị một kẻ tấn công đánh đập cho đến chết trong sự chứng kiến của khoảng 38 cư dân tại căn hộ của họ, nhưng dường như không ai cố gắng ngăn chặn kẻ tấn công hoặc gọi cảnh sát. Thuật ngữ “Bystander Effect” (Hiệu ứng người ngoài cuộc) đã được công bố ngay sau khi nghiên cứu kết thúc. Hiệu ứng người ngoài cuộc hay sự thờ ơ của người ngoài cuộc là một hiên tượng tâm lý xã hội xảy ra khi một nhóm người cùng chứng kiến một cá nhân bị bắt nạt, bạo lực hành hung hoặc gặp tai nạn, sự cố nào đó. Ngoài nghiên cứu của John M.Darley và Bibb Latane, nhiều nghiên cứu khác đã được tiến hành và cuối cùng các chuyên gia đã tìm ra lý do cho vấn đề này. Hầu hết mọi người sẽ có cảm giác mình không đủ khả năng để có thể xử lý tình huống cấp bách và họ sẽ nghĩ người khác làm tốt hơn. Một lý do khác là hiện tượng phân tán trách nhiệm. Khi hòa vào tập thể, mọi người có xu hướng thoái thác trách nhiệm của mình và họ sẽ thường đổ qua cho người khác.