Tổ tiên loài người của chúng ta đã không được hưởng sự tân tiến của y học hiện đại ngày nay. Họ đã phải đối phó với nỗi đau không tưởng từ các cuộc phẫu thuật không gì nhiều hơn là các biện pháp tự nhiên và các phương pháp chữa bệnh từ các bà vợ già. Các học viên được cấp phép đã gây mê để khiến những bệnh nhân này tê liệt hoàn toàn hoặc khiến họ bất tỉnh. Do đó, thực vật và nhiều loại thuốc pha chế khác nhau được tận dụng để giúp đỡ người bệnh và nhằm cứu sống họ. Đến nay, đã có rất nhiều sự cải tiến y khoa, nhất là phương pháp gây tê, gây mê nhưng nến chúng ta nhìn lại những chất gây mê đã được người xưa sử dụng thì quả là thú vị. Hãy cùng đến với top 10 chất gây mê được con người sử dụng.
6 Khí N2O
N2O là một chất khí khi được hô hấp làm giảm cảm giác đau nhưng vẫn duy trì tri giác và duy trì sự đối thoại (và sự hợp tác) của cán bộ y tế với bệnh nhân nên N2O là biện pháp vô cảm phổ biến nhất trong nha khoa - có thể bảo bệnh nhân há miệng ra để nhổ răng chẳng hạn. Áp dụng tính chất gây vô cảm N2O đầu tiên được ông Well (Nha sĩ) của bang Connecticut Hoa kì ứng dụng trong thực tế và đây là trường hợp vô cảm bằng phương pháp hiện đại đầu tiên trên thế giới (Tuy nhiên lần biểu diễn của ông Well tại bệnh viện đa khoa Massachusette không thành công do NO2 không làm bệnh nhân mê nên khi nhổ răng bệnh nhân bị giật mình nên la lên - vì vậy ông Well bị mất mặt và phải bỏ nghề và cuối đời của ông đã kết thúc bi thảm).
Cơ chế vô cảm của N2O là tác động lên hệ opioid nội sinh (vì vậy N2O cũng giống như morphine làm mất cảm giác đau nhưng không gây mất tri giác ở liều gây giảm đau). Nếu sử dụng kháng thể để block hệ thống opiod nội sinh thì cũng ngăn chặn tác dụng giảm đau của NO2.
7 chloroform
Do nhược điểm của ête, nên các thầy thuốc đã tìm đến chloroform. Chất này có khả năng gây mê và người phát hiện ra tác dụng này là Pierre Flourens (Pháp) được giáo sư sản khoa J.Y Simpson áp dụng từ năm 1847 nhằm làm giảm bớt đau đớn cho các sản phụ. Và đến tháng 4/1853, bác sĩ John Snow đã dùng cách này khi Nữ hoàng Anh Victoria lâm bồn. Do đó, chloroform được dùng khá phổ biến trong phẫu thuật nhưng chất này cũng độc hại nên sau này không dùng. Có tài liệu nói, năm 1941 khi quân Nhật tấn công Trân Châu cảng, số lính Mỹ chết vì bị gây mê không đúng liều lượng nhiều hơn số chết vì bom đạn.
8 Morphine
Morphine (moóc-phin, bắt nguồn từ tiếng Pháp: morphine) là một thuốc giảm đau gây nghiện (opiat), là một alcaloid có hàm lượng cao nhất (10%) trong nhựa khô quả cây thuốc phiện, về mặt cấu tạo có chứa nhân piperridin-phenanthren.
Morphine ức chế vỏ não và các trung khu ở gian não, ức chế cảm giác đau một cách đặc hiệu và chọn lọc thông qua hoạt hóa (được gọi là đồng vận) các thụ thể chất gây nghiện đặc biệt là thụ thể μ có ở tủy sống và các trung tâm thần kinh trên tủy khác. Bởi vậy, morphine và các opiat khác được gọi là thuốc giảm đau trung ương.
Nếu các thuốc gây ngủ (như barbituric) làm tất cả các trung khu của vỏ não đều bị ức chế nên khi bệnh nhân ngủ thì đau giảm, thì với morphine những trung khu ở vỏ não vẫn hoạt động, nhưng cảm giác đau mất chứng tỏ tác dụng giảm đau của morphine là chọn lọc.
9 Heroin
Mãi đến năm 1895, Công ty Bayer của Đức cuối cùng đã đưa heroin ra thị trường như một thuốc giảm đau, mặc dù nó được tổng hợp lần đầu tiên từ morphin vào năm 1874. Tuy nhiên, mãi đến 20 năm sau nó mới được tái tổng hợp bởi một người Đức tên là Felix Hoffman.
Trong khoảng 25 năm, những vấn đề liên quan đến heroin dần hiện rõ. Chỉ riêng ở Mỹ, ước tính có khoảng 200.000 người bị nghiện thuốc. Nước Mỹ đã cầm chất này rất lâu trước khi nhiều loại ma túy khác như cocain và LSD trở thành bất hợp pháp.
10 Hơn thế nữa
Kể từ khi giới thiệu heroin, nhiều loại thuốc opioid đã được phát hành trên thị trường, tạo ra thứ mà một số người gọi là cơn sốt. Bây giờ chúng ta có thuốc gây mê mà không phải là thuốc gốc làm thuốc phiện, như ketamine và nhiều loại khác. Khoa học là một ngành khoa học và nghiên cứu phức tạp, với sự phát triển liên tục của các loại thuốc mới và xem xét cẩn thận cách giảm đau tốt nhất. Mặc dù có những lựa chọn khác hiện tại và hứa hẹn sẽ có loại thuốc tốt hơn trong tương lai, nhưng các sản phẩm có nguồn gốc từ cây thuốc phiện từ lâu vẫn là chủ yếu khi giảm đau và gây mê cho các thủ tục phẫu thuật. Tuy nhiên, chúng ta nên cảm thấy khá thành công. Tỷ lệ tử vong gây mê đã giảm đáng kể. Như đã đề cập trước đó, chloroform đã giết chết 1 trên 3.000 bệnh nhân trong những năm 1800. Đến thập niên 1980, số bệnh nhân tử vong do gây mê đã giảm xuống còn 1 trên 5.000 bệnh nhân. Đến năm 1999, tỷ lệ tử vong giống như 1 trên 200.000 300.000. Việc thực hành gây mê và làm cho phẫu thuật đã trở nên an toàn hơn đáng kể trong nhiều thế kỷ. Tiến bộ công nghệ đã được thực hiện, và các thủ tục khá khác nhau.
Previous post
bài viết cùng người đăng