Ngày nay, thị trường crypto đang dần khẳng định được sức hấp dẫn và nhận được nhiều sự quan tâm. Những năm gần đây, nhiều người đã tìm hiểu và lựa chọn tham gia vào thị trường này. Tuy nhiên, chúng ta vẫn luôn nghe tới những mặt rủi ro có thể xảy ra khi tất cả có thể chưa được đảm bảo hoàn toàn. Một trong những vấn đề được nhắc tới nhiều đó là các chiêu trò lừa đảo tiền điện tử. Với sức hấp dẫn và tiềm năng từ các loại crypto, nhiều người mới thậm chí cả những người đã có kinh nghiệm luôn mong muốn kiếm được lợi nhuận từ crypto. Nhưng đó cũng là cơ hội cho các hình thức lừa đảo nảy sinh mà chúng ta cần tỉnh táo. Hãy cùng tìm hiểu một số hình thức lừa đảo tiền điện tử phổ biến được tham khảo từ Cryptoviet và Binance Academy trong bài viết dưới đây bạn nhé!
1 Dự án ICO lừa đảo (ICO Scam)
Lừa đảo ICO là hình thức mà các kẻ lừa đảo tạo ra hẳn một loại crypto mới, tạo ra các tài liệu để quảng bá, thậm chí thuê văn phòng và thổi phồng lên bằng các phương tiện truyền thông, nhằm thu hút nhà đầu tư mua vào.
Pincoin và iFan có trụ sở tại Việt Nam là một ví dụ điển hình của ICO scam, được cho là đã lừa hơn 30.000 nhà đầu tư với hơn 660 triệu đô la. iFan có nghĩa là một nền tảng truyền thông xã hội cho những người nổi tiếng và Pincoin hứa hẹn 40% lợi nhuận hàng tháng cho các nhà đầu tư.
Vậy, làm thế nào để phòng tránh mô hình lừa đảo ICO?
- Nghiên cứu kỹ lưỡng các dự án ICO trước khi quyết định mua như đội ngũ đứng đằng sau dự án, white paper, mục đích ra mắt và công nghệ đằng sau nó cùng các chi tiết cụ thể về việc bán token.
2 Mô hình Ponzi (Ponzi Scheme)
Mô hình Ponzi hoạt động theo hình thức vay tiền của người này để trả cho người khác, nhưng lại thuyết phục những người tham gia rằng đó là lợi nhuận kiếm được từ khoản đầu tư ban đầu mà họ nộp vào mô hình.
BitConnect chính là một ví dụ nổi tiếng nhất của hình thức lừa đảo bằng mô hình Ponzi. Ra mắt vào đầu năm 2017, với lời hứa về lợi nhuận lên tới 40% mỗi tháng. và vào tháng 1 năm 2018, BitConnect bất ngờ đóng cửa khiến các nhà đầu tư mất toàn bộ tài sản.
Vậy, làm thế nào để phòng tránh mô hình lừa đảo Ponzi?
- Cẩn thận với những dự án đầu tư tiền điện tử hưởng lợi nhuận lớn.
- Không đầu tư vào những dự án được hứa hẹn trả lại số lợi nhuận cao chỉ trong một thời gian ngắn
3 Mô hình kim tự tháp
Trong mô hình kim tự tháp, những người tham gia phải làm việc nhiều hơn một chút. Trên đỉnh kim tự tháp là người tổ chức. Họ sẽ tuyển dụng một số người nhất định để làm việc ở cấp dưới họ. Mỗi người trong số đó lại tuyển dụng các cấp của riêng mình,... Kết quả là, bạn sẽ có một cấu trúc khổng lồ phát triển theo cấp số nhân và phân nhánh khi các cấp mới được tạo ra (do đó mô hình này được gọi là kim tự tháp).
Mô hình kim tự tháp khác biệt ở cách nó hứa hẹn những người tham gia về các khoản doanh thu mà họ nhận được khi tuyển dụng thành viên mới.
Ví dụ: nếu Alice chào bán tư cách thành viên cho Carol và Dan (100 USD mỗi người), cô ấy sẽ còn lại 100 USD vì một nửa doanh thu của cô ấy phải được chuyển lên cấp trên của cô ấy. Nếu Carol tiếp tục chiêu mộ thành viên, thì chúng ta sẽ thấy phần thưởng tăng dần lên - Alice nhận được một nửa doanh thu của Carol và người tổ chức nhận được một nửa của Alice. (Binance Academy)
Khi mô hình kim tự tháp phát triển, các thành viên cấp cao kiếm được ngày càng nhiều tiền do chi phí phân phối được chuyển từ cấp thấp hơn lên cấp trên. Nhưng vì phát triển theo cấp số nhân nên mô hình không bền vững được lâu.
4 Bơm và thổi (Pump & Dump)
Pump & Dump là thuật ngữ chỉ việc giá coin được bơm lên cao (pump) và sau đó đột ngột hạ xuống thấp (dump). Những kẻ đứng sau hình thức lừa đảo này thường thực hiện mưu đồ thao túng giá coin của chúng thông qua các hội nhóm cộng đồng. Hình thức này được coi là một hành vi trái pháp luật trong các thị trường tài chính truyền thống.
Để phòng tránh mô hình lừa đảo Pump and Dump, bạn nên:
- Nghiên cứu thông tin về loại coin trước khi quyết định mua chúng.
- Cảnh giác với các loại coin có vốn hóa thị trường thấp
- Không bị FOMO với những tin tức trên mạng xã hội
5 Ăn cắp tài khoản (Phishing)
Phishing là một hình thức giả mạo đánh cắp tài khoản bằng cách gửi email cho khách hàng, giả danh admin từ sàn giao dịch, sau đó đánh cắp tài khoản của bạn, cũng như toàn bộ số tiền trong đó.
Vậy, cách phòng tránh lừa đảo Phishing?
- Hãy đảm bảo truy cập đúng trang web
- Không click vào các liên kết đáng ngờ từ email
- Không bao giờ tiết lộ khóa riêng tư (private key) và thông tin cá nhân khác của bạn
